سوختگی زبان معمولاً در اثر مصرف غذاهای داغ و تند به وجود میآید. با این حال، در برخی موارد، افراد بدون تجربه سوختگی فیزیکی، دچار احساس سوزش یا درد در زبان خود میشوند. این وضعیت به عنوان سندروم سوزش دهان یا Burning Mouth Syndrome (BMS) شناخته میشود. BMS یک اختلال شایع است که میتواند ناشی از عوامل مختلفی مانند اختلالات عصبی، تغییرات هورمونی یا مشکلات روانشناختی باشد. شناسایی علل زمینهساز این سندروم و ارائه درمان مناسب میتواند به کاهش و کنترل این نوع سوزش زبان کمک کند.
سوختگی زبان یک رویداد شایع و متداول است که معمولاً پس از مصرف یا نوشیدن چیزی بسیار داغ اتفاق می افتد. درمان اولیه استاندارد نیز می تواند برای سوختگی زبان مورد استفاده قرار گرفته و به خوبی پاسخ دهد.
سوختگی خفیف و ملایم ممکن است که آزار دهنده باشد، اما در نهایت درمان خواهد شد. اگر چه سوختگی شدید دارید، فورا به پزشک مراجعه کنید.
در بعضی از موارد، ممکن است که یک احساس سوزش در زبان خود داشته باشید، که در حقیقت بدون هیچ گونه سوختگی می باشد، این وضعیت ممکن است که سندروم سوزش دهان باشد.
سوختگی زبان، از غذا یا مایع مورد استفاده بادرجه حرارت یا داغی و یا بخار ناشی از مواد غذایی و نوشیدنی ها می تواند موجب سوختگی در دهان،زبان یا لب ها شود.خوردن و نوشیدن مکرر غذاها و نوشیدنی های داغ، بدون تست کردن درجه حرارت آنها ریسک ابتلا به سوختگی زبان را افزایش میدهد
سندروم سوزش دهان یا (BMS):
در این بیماری، شما در دهان و زبان خود احساس سوزش می کنید. اما هیچگونه علائم آشکاری وجود ندارد. این سوزش می تواند حتی تا سالها ادامه داشته باشد. در کنار درد و سوزش، افراد اغلب احساس بی حسی و سوزن سوزن شدن در زبان و دهان، و تغییر طعم میکنند و با افزایش سن در بین زنان و مردان بین 60 و 69 سال شایع تر می باشد.
سندروم سوزش دهان، هیچ دلیل شناخته شده ای ندارد و با عملکرد غیر طبیعی اعصاب در دهان ارتباط دارد. حدس زده می شود که ژنتیک و محیط نیز در این باره نقش داشته باشند.
در BMS، بزاق و آناتومی دهان به طور طبیعی عمل می کنند. استرس شدید، اضطراب و افسردگی ممکن است که بر میزان مدیریت درد تاثیر داشته باشند، که این شرایط می توانند علاِئم بیماری سندروم سوزش دهان را بدتر کنند.
شرایط دیگری نیز وجود دارد که ممکن است مشابه نشانه های سندروم سوزش دهان باشند، اما برای تشخیص نباید به آنها اکتفا کرد. آنها ممکن است که به عنوان علل ثانویه شناخته شوند.
خشکی دهان:
که اغلب یک عوارض جانبی از داروها و یا نشانه ای از یک بیماری میباشد.
تراش :
یک عفونت مخمر دهانی است، که اغلب اوقات التهاب مزمن در داخل دهان، به دلیل سیستم ایمنی ضعیف و حمله به سلول های غشای مخاط دهان ایجاد می شود.
زبان جغرافیایی:
زبان جغرافیایی، بیماری دهانی خوش خیم است که به زبان، شکلی نقشه مانند، یا به عبارتی جغرافیایی می دهد. اگر چه دیدن زبان جغرافیایی ممکن است نگران کننده باشد، یا مشکلاتی را برای فرد ایجاد کند، اما هیچ مشکلی را برای سلامت شخص به وجود نخواهد آورد و با هیچ عفونت و سرطانی همراه نیست.
زبان جغرافیایی معمولا بدون درد است، اما گاهی می تواند باعث ناراحتی زبان یا حساسیت به مواد خاصی گردد. این شکل های جغرافیایی، اغلب در یک قسمت زبان بهبود می یابند و به ناحیه ای دیگر می روند.
سوختگی درجه اول :
سوزش در لایه ی بالایی و سطحی زبان اتفاق می افتد که چنانچه در بخش سلامت نمناک می خوانید در این شرایط درد دارید و زبانتان قرمز و ملتهب می شود.
سوختگی درجه دوم:
این نوع سوختگی، دردناک تر است، چرا دو لایه سطحی زبان و زیر زبان را تحت تاثیر قرار می دهد و آسیب می زند. ممکن است که تاول ایجاد شود و زبان قرمز و ملتهب شود.
سوختگی درجه سوم:
این نوع سوختگی، بر عمیق ترین بافت زبان تاثیر می گذارد و لکه های سفید یا سیاه یا سوختگی روی پوست ایجاد می شود. شما ممکن است که در این شرایط، بی حسی و درد شدید را داشته باشید و زبان قرمز یا ملتهب شود.
و حتی ممکن است برآمدگی ها و رگ های روی زبان ناپدید شوند و به زبان سطحی صاف و بدون برآمدگی بدهند. بین این برجستگی ها طعم ها احساس می شود. این سندروم می تواند باعث شود که قدرت تشخیص طعم و حس چشایی شما نیز کاهش یابد. اما این اتفاق، اغلب یک عارضه جانبی موقت است، مگر اینکه سوختگی بسیار شدید باشد.
اگر سوختگی زبان تشخیص داده نشده و درمان نشود ممکن است به یک سوختگی شدید تبدیل شود و ویروسی باشد. در مواقع سوختگی های درجه دوم و سوم باید به پزشک مراجعه کنید.
اگر BMS دارید، گاهی باعث احساس افسردگی و اضطراب می شود. قرمزی، التهاب، تاول از نشانه های بارز سوختگی زبان هستند. پزشک شما میتواند به سادگی میزان شرایط بیماری را تشخیص دهد. پزشک دهانتان را بررسی میکند و از عادت های مراقبت از دهان شما را می پرسد.برای اینکه به طور مثال از مسواک یا دهانشویه بیش از حد استفاده میکنید یا خیر؟
که اینها از نشانه های بروز چنین اتفاقی هستند.همچنین ممکن است از شما بخواهند برای دریافت شرایط از تست های زیر انجام دهید.
آزمایش خون : که برای تشخیص کمبود مواد مغذی، عدم تعادل هورمون و اختلالات غدد درون ریز مورد استفاده قرار میگیرند.
تست های آلرژی : که برای جلوگیری از سوختن زبان به علت آلرژی به برخی از مواد غذایی یا افزودنی استفاده میشود.
تست بزاق : که برای جلوگیری از خشکی دهان استفاده میشود.
آزمایشات تصویر برداری : برای جلوگیری از هر شرایطی که ممکن است پزشک شما مشکوک باشد، استفاده می شود.
تست رفلاکس معده : برای دیدن اینکه آیا شما مبتلا هستید یا خیر.
درمان اولیه برای سوختگی زبان باید شامل کمک های اولیه پایه باشد. پزشک شما باید سوختگی های را که علائم و نشانه های درجه دو یا سه را میدهند ارزیابی کنند. کارهای را که برای جلوگیری از عفونت و کاهش درد سوختگی درجه یک استفاده میشود:
اگر بعد از انجام این درمان ها سوختگی بهبود نیافت یا علائم عفونت بروز کرد به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید.
اگر از سندروم سوزش دهان رنج میبرید، ممکن است بعضی از دارو های مشابه ای که سوختگی های درجه یک را درمان میکند، برای تسکین شما مناسب باشد. اگر چه درمان های تایید شده خاصی ، به طور پزشکی برای BMS وجود ندارد، متخصصان مدیریت درد در مواردی موفق به درمان های زیر شده اند:
درمان علائم ثانویه، کلیدی برای مدیریت علائم است.به عنوان مثال اگر داروی فعلی شما باعث ایجاد خشکی دهان شده است، پزشکتان ممکن است یک تجویز دیگر را پیشنهاد کند.
اگر اسید معده به علت رفلاکس اسید به دهان شما منتقل شود، پزشکتان ممکن است دارو های دیگری مانند اومپرازول تجویز کند تا میزان تولید اسید معده را کاهش دهد.
سوختگی اولیه زبان ممکن است در حدود دو هفته یا حتی کمتر، بدون درمان خاصی بهبود یابد. با این حال برخی از سوختگی ها ،بسته به علت و شدت ممکن است تا شش هفته هم طول بکشد.
سندروم سوزش دهان میتواند ماه ها و یا حتی سال ها ادامه یابد و ممکن است مدیریت آن دشوار باشد و برخی مطالعات نشان میدهد که از هر ده نفر تنها سه نفر با درمان بهبود پیدا میکنند.
طبق روند همیشگی بخش سلامت نمناک بعد از بررسی روش های درمان نوین به روش های درمان طب سنتی و گیاهی نیز می پردازیم که برای درمان سوختگی زبان این نسخه ها شامل:
از طریق دهان نفس بکشید
بعد شما متوجه میشوید که دهانتان با چیزی خیلی داغ لمس شده است، در این مواقع زبان خود را بیرون بیاورید و مجددا عمیقا نفس بکشید تا دهانتان از هوای خنک پر شود.چنین جریانی به بهبود بیماری شما کمک خواهد کرد.
از وسیله سرد استفاده کنید:
سعی کنید زبانتان را با یک خوراکی یا جسم سرد پوشش دهید که باعث کاهش التهاب و جلوگیری از آسیب بافت دهانتان میشود. همچنین دهان را مرطوب نگه میدارد و مانع از ایجاد عفونت باکتری ها میشود.
سعی کنید زمانی که از آب سرد ، بستنی یا یخ استفاده میکنید، قبل از بلعیده آنها را در دهان خود نگه دارید. این درمان را تا زمانی که علائم کاهش یابد ادامه دهید.
آبگرم را در دهان خود قرقره کنید:
مطالعه ای در سال 2013 نشان میدهد که استفاده از آبگرم نیز میتواند آسیب سوختگی را محدود کند. آب نمک همراه با آبگرم نیز بهترین گزینه است که آن را به مدت 30 ثانیه در دهان خود بچرخانید و به بیرون بریزید، این کار را تا زمانی که درد بهبود یابد ادامه دهید.
عسل:
یک قاشق چای خوری عسل را روز زبان خود اعمال کنید و تا جایی که میتوانید آن را نبلعید. این درمان را چندین بار در طول روز ادامه دهید.
آلووئه ورا:
مقداری از عصاره آلوئه ورا را استخراج کنید وآن را روی زبان خود اعمال کنید و این کار را هر روز تکرار نمایید. و یا میتوانید ژل آلوئه ورا را فریز کنید و مکعب های یخ شده آن را روی زبان خود بگذارید.
شکر:
یک قاشق چای خوری شکر را روی زبان خود بریزید و در مقابل سقف دهان تا زمانمی که شکر ذوب شود نگه دارید. این کار را هر روز تا زمانی که درد کاهش یابد ادامه دهید.
ماست:
نصف فنجان ماست سرد را در داخل دهان خود بریزید و به مدت چند دقیقه نگه دارید. این کار را هر روز چند بار تکرار کنید.
نعنا:
از خمیر دندان نعنا استفاده کنید و آن را روی زبان خود اعمال نمایید و پس از خشک شدن آن را با آب سرد بشویید. این درمان را دو تا سه بار در روز تکرار کنید. همچنین میتوانید چای نعنای خنک بنوشید یا آدامس نعنا بجوید.
گیلیسیرین خوراکی:
مقداری از گیلیسیرین را روی زبان خود بگذارید و تا زمانی بتوانید آن را تحمل کنید نگه دارید. سپس آن را بیرون بیاورید و دهانتان را با آب سرد بشویید. این درمان را چندین بار در طول روز تکرار کنید. همچنین میتوانید چندین بار در طول روز از دهانشویه ای که حاوی گیلیسیرین است استفاده کنید.
روغن ویتامینE:
یک عدد کپسول ویتامین E را باز کنید و روغن آن را روی زبان خود خالی کنید و با انگشتان دست خود روی کل زبان اعمال کنید. این درمان را هر روز تکرار کنید.
