قارچ پوستی یک نوع عفونت شدید پوستی است که عوامل متعددی در بروز و ایجاد آن دخیل هستند. در این خصوص، مقاله حاضر به بررسی و تشریح عوامل علّی، راهکارهای پیشگیرانه و همچنین روش‌های درمانی انواع مختلف قارچهای پوستی می‌پردازد. به طور کلی، آگاهی از زمینه‌های علّی، اتخاذ تدابیر پیشگیرانه مناسب و به کارگیری رویکردهای درمانی مؤثر، نقش مهمی در مدیریت و کنترل این گونه عفونت‌های پوستی ایفا می‌کند. در همین راستا، این نوشتار به تبیین جامع و دقیق این موضوعات خواهد پرداخت.
بیماری‌های قارچی شایع پوست به دو دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از بیماری تینئا و بیماری کاندیدیازیس. بیماری تینئا را گاهی اوقات "کچلی" ترجمه کرده‌اند، اما این واژه چندان دقیق نیست زیرا بیماری کچلی، پوست سایر نقاط بدن مانند کشاله ران، دست، پا، صورت و غیره را نیز درگیر می‌کند و لزوماً به معنای از بین رفتن مو نیست. این بیماری‌ها میتوانند در نواحی مختلف بدن ظاهر شوند و نیاز به درمان مناسب دارند. پیشگیری و شناخت به موقع این بیماری‌ها می‌تواند از گسترش آن‌ها جلوگیری کند.
عامل ایجاد تینئا ها قارچی میکروسکوپی بنام درماتوفیت می باشد که سه خانواده بزرگ از این قارچ وجود دارد که عبارتند از تریکوفیتون ها ، میکروسپوروم ها و اپیدرموفیتون ها . براساس محل ایجاد بیماری ، تینئا ها پسوند می گیرند مثلا" کچلی سر را تینئا کاپیتیس می گویند که تینئا همان بیماری قارچی و کاپیتیس به معنی سر می باشد . درماتوفیتها براساس محل زندگی شان به انواع خاک دوست ، حیوان دوست وانسان دوست تقسیم می شوند که این به معنی آن است که هرگروه از این قارچها تمایل به زندگی در آن محیط بخصوص را دارند ودر صورتی که در محیطی غیر از محیط خاص مورد علاقه خود رشد کنند می توانند در میزبان خود باعث التهاب زیادی شوند که این بعلت پاسخ شدید سیستم ایمنی میزبان به قارچ است .
بطورکلی هرچه محیط قارچ بیماری زا از محیط طبیعی زندگی قارچ دورتر باشد التهاب ایجاد شده نیز شدیدتر است بنابراین قارچهای خاک دوست بیش از حیوان دوست واینها بیش از انسان دوست ها باعث التهاب در پوست انسان می شوند .
در موارد زیر، احتمال ابتلا به عفونت قارچی ( قارچ پوستی )زیاد می شود:
- خشک کردن پوستتان را بعد از حمام کردن فراموش نکنید.
- از پوشیدن لباس های تنگ و با الیاف مصنوعی خودداری کنید.
- جوراب های نخی بپوشید.
- پودر بچه را درون جوراب ها و کفش هایتان بریزید.
- پاهایتان را بعد از شستن حتما خشک کنید.
- حوله، شانه و برس مخصوص به خود داشته باشید..
هنگامی که عفونت قارچی از بین رفت، ملحفه و لباس هایتان را بشویید.
- اگر فردی در خانواده تان مبتلا به عفونت قارچی پوست سر بود، بالش، کلاه، شانه و قیچی موی سر او را ضدعفونی کرده و یا دور بیاندازید.
- پوشیدن دمپایی پلاستیکی در استخر شنا را به یاد داشته باشید.
- هر 2 تا 3 روز یک بار کفش های خود را عوض کنید (برای جلوگیری از عفونت قارچی پای ورزشکار).
- در هنگام ورزش، لباس نخی بپوشید، زیرا عرق بدن را خشک می کند.
- اگر به بیماری دیابت مبتلا هستید، مقدار قند خونتان را کنترل کنید.
با وجود این که اصطلاح "عفونت قارچی" در زبان انگلیسی واژه ی "کرم" را در خود جای می دهد اما این نوع از عفونت نه به وسیله ی کرم بلکه توسط گروهی از قارچ ها به نام درماتوفیت ها ایجاد میگردد. این ریز جان داران در سطح رویی پوست زیست میکنند که کراتین را در خود جای داده است. اصطلاح پزشکی به کار گرفته شده برای عفونت قارچی تینآ است. بر مبنای مکان ایجاد شدن تینآ، واژگان مختلفی در جهت تعریف عفونت پدید آمده به وسیله ی این قارچ ها مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از عفونت های قارچی شایع عبارت هستند از:
• تینآ کورپوریس (عفونت قارچی بدن) • تینآ کاپیتیس (عفونت قارچی پوست سر) • تینآ پدیس (عفونت قارچی پا، که به نام پای قهرمان نیز شناخته میشود) • تینآ کروریس (عفونت قارچی ناحیه ی میانی پا، که به نام خارش ورزشکار نیز شناخته میشود) • تینآ اونگوئیوم (عفونت قارچی ناخنها، و یا عفونت قارچی ناخن)
- درمان های موضعی ضدقارچ مثل کرم، لوسیون و پودرهای دارویی وجود دارند که بر روی پوست می مالند.
- اگر لکه ها مقداری از پوست صورت، ناخن ها و یا پوست سر را بگیرند، باید قرص مصرف کرد.
- اسپری مخصوص برای درمان عفونت قارچی پای ورزشکار در داروخانه ها موجود است.
- اگر پوست سر دچار عفونت قارچی شده است، استفاده از شامپوی ضدقارچ مفید می باشد.
در برخی مواقع، این داروها باعث تحریک پوست و یا ناراحتی معده می شوند. لذا بدون تجویز پزشک، هیچ اقدامی برای درمان عفونت های قارچی نکنید.
1- پوست خود را با صابون ضد قارچ بشویید. سپس پوست خود را کاملا خشک کنید. شستن و خشک کردن پوست یکی از راه های جلوگیری از ایجاد و انتقال قارچ ها می باشد.
2- سرکه سیب را بر روی یک تکه پنبه بریزید و به آرامی بر روی محل قارچ، بمالید. این کار را 3 تا 4 بار در روز انجام دهید.
3- روغن سیر، روغن درخت چای و روغن پونه کوهی نیز برای از بین بردن قارچ پوستی مفید می باشند.
4- قارچ پوستی باعث می شود که ملانوسیت (سلول های رنگدانه ساز) پوست، سنتز ملانین (رنگدانه پوست) را متوقف کند. پماد ضدقارچ می تواند درمان کننده باشد.
5- بدن خود را 2 بار در روز در محلول آب و پراکسید هیدروژن، خیس کنید. محلول پراکسید، قارچ را از بین می برد.
6- در ابتدا، ممکن است پوستتان نسبت به پراکسید حساس باشد. پس، بهتر است محلول رقیقی از پراکسید و آب تهیه کنید.
