دست زدن و لمس صورت دارای دلایل متنوعی است که در بسیاری موارد به صورت ناخودآگاه و غریزی انجام می‌شود. با این حال، در شرایط فعلی و با توجه به شیوع ویروس کووید-19، ضروری است که ما این عادت را به طور مؤثر کنترل و محدود کنیم. لمس صورت می‌تواند مسیر انتقال این ویروس را تسهیل کند، بنابراین رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و اجتناب از تماس با صورت از جمله اقدامات مهم در راستای پیشگیری از گسترش این بیماری همه‌گیر است.
دست زدن به صورت؛ عادتی که شاید تا به حال در تمام طول تاریخ هیچ وقت به اندازه ی الان که جهان درگیر ویروس منحوس کروناست مورد توجه انسان قرار نگرفته بود، اما اکنون علم و اهالی علم هر کدام از منظری در این مورد بحث کرده و دلیل آن را توضیح می دهند. در این بخش از سلامت نمناک، ما به بررسی ریشه ی این عادت و رفتار رایج میان بسیاری از انسان ها از دیدگاه علم و روانشناسی می پردازیم.
بیشتر ما بیش از حد چهره هایمان را لمس می کنیم، مطالعات نشان داده است که افراد صورت خود را 23 بار در ساعت لمس می کنند و این مشکلی بزرگ در میان همه گیری های COVID 19 است. چشم، بینی و دهان اساساً پورتال هایی هستند که بیماری های عفونی وارد آن می شوند. اعتقاد بر این است که COVID 19 از طریق قطرات تنفسی از کسی که سرفه یا عطسه می کند، پخش می شود. اگر دست های خود را به مناطق آلوده بزنید و دست های شما آلوده به ویروس COVID 19 شوند، سپس با دست های شسته نشده خود ورودی های روی صورت خود لمس کنید، به این بیماری دچار خواهید شد.
دست زدن و لمس صورت دلایل مختلفی دارد. برخی برای نظافت و دفع آفت ، رسیدن به آرامش ، برخی به دلیل عادت به صورت خود دست می زنند.لمس کردن راهی برای کنترل عواطف و بازه توجه است و این رفتاریکی از رفتارهای بنیادین انسان به عنوان یک گونه جانوری است. دست زدن حرکتی خود-تنظیمی است که در کمال ناآگاهی صورت می گیرد. دست زدن به چشم ها، بینی و دهان سبب می شود فرد با دست خود ، میکروب و ویروس و سایر عوامل بیماری زا را وارد بدن نماید.
ویروس های کرونا که این روزها بسیار شیوع زیادی در میان اهالی جهان پیدا کرده است، دارای مقاومت بالاست و گاها به مدت 9 روز هم در محیط باز دوام می آورد. بنابراین دست زدن به سطوح مختلف و پس از آن دست زدن به صورت در این زمان می تواند بسیار خطرناک باشد و فرد را دچار بیماری کند.
دلایل زیادی وجود دارد که چرا اینقدر به این "عادت انسانی منحصر به فرد" وابسته ایم. اول، برخی از لمس صورت تقریباً اتوماتیک است. به عنوان مثال، از نظر علمی، خاریدن صورت (یا هر جای دیگر) یک رفلکس خودکار است، به این معنی که بدون فکر کردن این کار را انجام می دهید.
خراشیدن یا لمس خارش احساس خوبی دارد زیرا به طور موقت ناراحتی را رفع می کند.طبق آکادمی آمریکایی آسم، آلرژی و ایمونولوژی، با احساس درد ، غریزه ما عقب نشینی می کند، اما وقتی دچار خارش می شویم، رفلکس ما خراشیده می شود.
لمس صورت شما نیز می تواند یک عادت باشد.مانند سایر عادت ها، از جویدن ناخن ها تا ترک خوردن ناحیه زانو، با تکرار عادتها بخشی از مغز به نام گانگلیون این کار را بر عهده می گیرد.
لمس صورت به علت روانشناختی نیزاتفاق می افتد. عادت های خارش و لمس کردن صورت یک تاکتیک خود تسکین دهنده است.لمس صورت راهی برای تنظیم عواطف است . لمس صورت روشی غیر کلامی برای برقراری ارتباط احساسی است مثلا شما ممکن است صورت خود را لمس کنید وقتی احساس ناخوشایند یا ناراحتی می کنید، یا وقتی سعی در معاشقه با شخصی دارید، این کار را انجام می دهید .
به دفعاتی که به صورت دست می زنید ، توجه نمایید
ترک دست زدن به صورت بسیار مشکل است اما ناممکن نیست . برای اینکه به صورتتان کمتر دست بزنید، به دفعاتی که به صورت دست می زنید ، توجه نمایید و سعی کنید کمتر به صورت دست بزنید.
از ساعد یا بازو برای خارش صورت استفاده کنید
همچنین زمانی که صورتتان شروع به خارش نمود، از ساعد یا بازو برای این کار استفاده کنید زیرا این کار خطر کمتری نسبت به دست شما که با آن وسایل مختلف را لمس می کنید، دارد.
دست ها را مرتب بشویید
شستن مرتب دست ها نیز بسیار کمک کننده است و سبب می شود شما به بیماری دچار نشوید و حداقل دستتان تمیز باشد ، هنگامی که صورت را لمس می کنید. استفاده از دستکش کار خوبی نیست، چرا که اگر مرتب تعویض نشود می تواند مانند یک سطح آلوده عمل کند.
محرک ها را شناسایی نمایید
دلایل دست زدن به صورت خود را کشف کنید و عوامل محرک را پیدا کنید. مثلا ممکن است موهای بلندتان، شما را وسوسه کند تا صورت خود را برای حرکت موهای ولگرد لمس کنید.
از لوازم جانبی استفاده کنید
برای دست نزدن به چشمانشان می توانید از عینک آفتابی استفاده کنید.
روی دست هایتان بنشینید ، تا کمتر دست ها را به صورت بزنید.
زمانی که دست های شما بیکار است از فرفره بی قراری (اسپینر) یا توپ اضطراب استفاده کنید تا هنگام استرس، با آنها بازی کند و این وسایل را مرتب ضدعفونی نمایید.
از دوستان خود کمک بگیرید
افرادی که تیک عصبی دارند می توانند از دوستان و آشنایان بخواهند به آنها هشدار بدهند.
تفکر خود را تغییر دهید
برای تغییر عادات خود، افکار خود را انعطاف پذیر و نه تنبیه کننده کنید و به جای فکر کردن به دست نزدن به چهره خود، با خود بگویید، امروز از لمس صورتم آگاه خواهم شد و یادآوری هایی را با آن پیام بر روی تلفن خود تنظیم کنید تا شما را به یاد این پیام بیاندازد.
