اگرچه بیش از 90 درصد از موارد ابتلا به سرطان ریه در میان افراد سیگاری رخ می‌دهد، اما بیش از 20 درصد از کسانی که هر ساله به دلیل این بیماری جان خود را از دست می‌دهند، اصلاً سیگاری نبوده‌اند و حتی هرگز تنباکو مصرف نکرده‌اند. این موضوع حاکی از آن است که عوامل دیگری نیز می‌توانند در ابتلا به سرطان ریه نقش داشته باشند و مصرف سیگار تنها یکی از عوامل خطرساز برای این بیماری محسوب می‌شود. بررسی و شناسایی سایر عوامل مؤثر در ایجاد سرطان ریه در افراد غیر سیگاری می‌تواند منجر به اتخاذ تدابیر پیشگیرانه مؤثرتری در این زمینه گردد.
اکثر سرطان هایی که از ریه شروع می شوند، به نام سرطان های ابتدایی ریه، کارسینوماهایی هستند که از بافت پوششی نشات می گیرند. انواع اصلی سرطان ریه سرطان های ریه سلول کوچک (SCLC)، که سرطان سلولی جو شکل نیز نامیده می شود، و سرطان ریه سلول غیر کوچک (NSCLC) هستند. شایع ترین علائم عبارتند از سرفه (همراه با خلط خونی )، کاهش وزن و تنگی نفس.
همانطور که همه می دانیم کشیدن سیگار اصلی ترین عامل ابتلا به سرطان ریه است اما سرطان ریه در افراد غیر سیگاری نیز رخ می دهد و دلایل مختلفی برای این موضوع وجود دارد. به عبارت دیگر تنها کسانی که سیگار می کشند در معرض ابتلای به سرطان ریه نیستند و حدود 20 درصد از تومورهای سرطانی در ریه افراد غیرسیگاری شکل می گیرند.
اما نوع این سرطان در دو گروه سیگاری ها و غیرسیگاری ها چنان متفاوت است که می تواند آن ها را بیماری هایی کاملاً متفاوت و مجزا دانست. در واقع بیمارانی که سیگاری نبوده و به سرطان ریه مبتلا شده اند معمولاً جوانتر از بیماران سرطانی با سابقه ی کشیدن سیگار هستند و البته احتمال این که این افراد زن باشند نیز بسیار بیشتر است.
تومورهای این دو گروه نیز با هم متفاوت هستند و جهش های ژنتیکی متفاوتی نیز دارند. حدود نیمی از تومورهای کسانی که سابقه کشیدن سیگار نداشته اند جهش هایی دارند که می توان با استفاده از داروهای جدید آن ها را هدف قرار داد.
این موضوع می تواند به تشریح این موضوع کمک کند که چرا بیماران سرطانی که سابقه ی کشیدن سیگار ندارند بیشتر از کسانی که سابقه ی کشیدن سیگار داشته و به سرطان ریه مبتلا شده اند عمر می کنند. محققان در حال مطالعه بر روی موردهای جدید در مورد عوامل ابتلای افراد غیرسیگاری به سرطان ریه هستند. شاید برخی از این علل هیچ گاه مشخص نشوند اما چیزهایی که در مورد عوامل ابتلا به سرطان ریه در افراد غیرسیگاری می دانیم در ادامه آمده است.
1- رادون
محققان دریافته اند که رادون پس از سیگار بیشترین تاثیر را در مبتلا شدن افراد به سرطان دارد. گاز رادون که محصول جانبی شکافته شدن اتم های اورانیوم است را می توان در هوای محیط یافت و عموماً خطری ندارد.
این گاز زمانی خطرناک می شود که به طور طبیعی جایی گیر کرده و فشرده می شود، برای مثال در معادن یا طبقه های پایین بعضی ساختمان ها. اگر در چنین محیط هایی برای مدت طولانی بمانید امکان ابتلای شما به سرطان ریه بالا خواهد رفت. از آن جایی که گاز رادون بود نداشته و قابل دیدن نیست تنها روشی که می توان به وجود آن پی برد انجام آزمایش است. 2- سیگار کشیدن با واسطه
حدود 15 تا 35 درصد سرطان های ریه در افراد غیرسیگاری به علت سیگار کشیدن غیرمستقیم یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار رخ می دهد که به آن سیگار کشیدن انفعالی گفته می شود. این نوع سیگار کشیدن نیز خود به درو شیوه رخ می دهد. یک مورد این که دود بعد از بیرون زدن از دهان و بینی شخص سیگاری به درون ریه های شما برود و دیگر این که شما دود را مستقیماض از نوک سیگار فرد سیگاری استشمام نمایید.
خوشبختانه نلاش های بسیاری برای کاهش سیگار کشیدن انفعالی و با واسطه انجام گرفته است که از جمله آن ها می توان به ممنوعیت سیگار کشیدن در مراکز عمومی مانند رستوران ها، ادارات، پارک ها و غیره اشاره کرد. برخی از افراد آسیب پذیری بیشتری در ابتلا به سرطان ریه در اثر سیگار کشیدن انفعالی دارند از جمله کسانی که در کودکی با دود سیگار در ارتباط بوده یا زندگی در فقری داشته اند.
3- آزبست
آزبست ها به گروهی از مواد معدنی اطلاق می شوند که در بسیاری از مصالح ساختمانی و همچنین قسمت هایی از بدنه خودروها و کشتی ها به کار می روند. از آن جایی که ارتباط آزبست با سرطان کاملاً مشخص و مبرهن است امروزه خیلی کمتر از قبل از این ماده استفاده می گردد. بنابراین اگر در صنایعی کار می کنید که با آزبست در تماس است باید بدانید که به شدت در معرض ابتلا به سرطان ریه قرار دارید. 4- آلودگی هوا
آلودگی ناشی از دود خودروها، نیروگاه های برق، اجاق گازهای سوخت چوبی و دیگر منابع حاوی ذرات ریز نیز می توانند باعث سرطان ریه در افراد شوند. معاهده های بین المللی در سال های اخیر کاهش آلودگی هوا را در پی داشته و بدین ترتیب شیوع سرطان ریه مرتبط با آلودگی هوا نیز کاهش چشمگیری یافته است اما این مشکل هنوز در کشورهایی مانند چین و کشورهای توسعه نیافته و تازه توسعه یافته هنوز حل نشده باقی مانده است. 5- درمان تشعشعی در ناحیه سینه
بیمارانی که به خاطر درمان دیگر سرطان ها در ناحیه سینه در معرض تشعشع قرار گرفته اند نیز ممکن است به سرطان ریه مبتلا شوند حتی اگر سیگار نکشیده باشند. در واقع بیمارانی که قبلا به دلیل سرطان سینه یا لنفوم هاجکینز تحت درمان تشعشعی قرار گرفته اند ممکن است در آینده به سرطان ریه مبتلا شوند هر چند امکان این اتفاق بسیار کم است.
6- جهش های ژنتیکی
علاوه بر تفاوت های زنتیکی بین سرطان ریه در کسانی که سیگار کشیده یا می کشند با افرادی که اصلاً سیگار نکشیده اند، محققان حتی تفاوت های ژنتیکی را در میان خود افراد کشف کرده اند. این تفاوت های ژنتیکی در برخی از موارد ارثی است به همین دلیل بارها دیده شده که سرطان ریه در یک خانواده شایع می شود. 7-آلودگی در درون خانه
حدود 3 میلیارد نفر در سراسر جهان برای آشپزی و گرم کردن خانه هایشان از سوخت های جامد مانند چوب و زغال سنگ استفاده کرده یا روی شعله های روباز آشپزی می کنند. این سبک از غذا پختن همراه با سیستم تهویه نامناسب می تواند باعث آلودگی هوا در فضای داخلی خانه شود که در ابتلا به سرطان ریه موثر است.
زنان و کودکان در برابر این نوع آلودگی آسب پذیرتر هستند زیرا معمولاً بیشتر از دیگران در معرض و نزدیکی اجاق گازها قرار دارند و نسبت به دیگران مدت زمان بیشتری را در داخل خانه به سر می برند. مناطقی در حهان که ساکنان آن فقیرنشین هستند بیشترین میزان آلودگی داخل خانه را به خود اختصاص داده اند. چطور از ابتلا به سرطان ریه جلوگیری کنیم؟
اگر تا حالا سیگار نکشیده اید، بهترین گزینه برای اجتناب از ابتلا به سرطان ریه این است که از افرادی که سیگار می کشند دوری کنید، در خانه تست رادون بگیرید و مطمئن شوید که استانداردهای ایمنی کاری شما در بالاترین حد بوده و در مراکز صنعتی با ریسک سلامتی بسیار بالا مشغول به کار نشده اید.
کسانی که برای مدت طولانی سیگار کشیده اند و بالای 55 سال سن دارند باید اسکن ریه انجام دهند اما دیگر افراد که در این دسته قرار نمی گیرند بهتر است از اسکن ریه ای خودداری نمایند زیرا این نوع از اسکن مقداری تشعشع را به سینه فرد وارد می کند و در برخی موارد نیز به اشتباه نتیجه مثبت اعلام می شود. همچنین مطالعات نشان داده است که استفاده مداوم از میوه ها و سبزیجات تازه به مقدار زیادی خطر ابتلا به سرطان ریه را از شما دور خواهد کرد.
