برخی از بیماری‌ها دارای علائم مشابهی در میان زنان و مردان هستند، اما نحوه بروز و تظاهر آنها در بدن و همچنین روش‌های درمانی مناسب، بر اساس عامل جنسیت افراد متفاوت است. این تفاوت‌ها ناشی از تفاوت‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی میان دو جنس می‌باشد که در پاسخ‌های بدن به بیماری و نیازهای درمانی متبلور می‌گردد. بنابراین، تشخیص و درمان بسیاری از بیماری‌ها در زنان و مردان، با رویکردهای متمایز و متناسب با جنسیت آنان صورت می‌پذیرد.
زنان و مردان ممکن است به بیماری هایی با علائم مشابه مبتلا شوند، اما چگونگی بروز آن در بدن و نوع درمان براساس جنسیت متفاوت خواهد بود. هر دو جنس مستعد ابتلا به بیماری های خاص هستند، اما برخی از بیماری ها مانند بیماری قلبی در مردان زودتر از زنان بروز می کند. متخصصان پزشکی برخی از عوامل مرتبط با جنسیت و بیماری ها را توضیح داده اند. تفاوت های قابل توجهی در نحوه تأثیر بیماری های شایع مانند بیماری های قلبی و دیابت بر مردان و زنان وجود دارد که در این بخش به برخی از آن ها اشاره شده است.
بیماری های قلبی علت اصلی مرگ و میر جمعیت می باشد، اما مردان نسبت به زنان زودتر در معرض خطر قرار می گیرند. به طور متوسط زنان در دوره یائسگی به دلیل اثرات محافظتی هورمون استروژن به بیماری قلبی مبتلا می شوند و پس از یائسگی احتمال ابتلا به بیماری های قلبی در آن ها افزایش میابد. علائم حمله قلبی در زنان ممکن است شامل تنگی نفس، حالت تهوع، درد فک، گردن یا کمر درد وخستگی باشد تا دردی در ناحیه قفسه سینه.
به طور کلی عوامل خطر برای بیماری های قلبی مانند سابقه خانوادگی، برای هر دو یکسان است. از قضا، زنان به دلیل عدم تشخیص و درمان سریع، آمار مرگ و میر بیشتری بر اثر بیماری های قلبی دارند. زنان همچنین بیش از مردان به بیماری های عروق کوچک مبتلا می شوند، این بیماری بیشتر درون ماهیچه های قلبی رخ می دهد تا عروق بزرگ و سطحی.
به خصوص، زنان یائسه دچار یک تغییر ناگهانی و غیرمعمول در شکل عضله قلب معروف به کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو می شوند که در پاسخ به استرس عاطفی شدید رخ می دهد. این بیماری که سندروم قلب شکسته نامیده می شود که با درد قفسه سینه و تغییر در فعالیت الکتریکی قلب که همانند حمله قلبی است، مشخص می شود.
در حالی که بسیاری از عوامل خطر سکته مغزی از جمله سابقه خانوادگی سکته مغزی ، فشار خون و کلسترول بالا، برای مردان و زنان مشابه است اما برخی از عوامل فقط در زنان وجود دارد. این موارد شامل استفاده از درمان جایگزینی هورمون، سردرد های میگرنی زنان یائسه، می شود. به همین دلیل سالانه 55000 زن بیشتر از مردان سکته می کنند. یکی دیگر از عوامل این است که زنان طول عمر بیشتری دارند بنابراین افزایش سن یکی از عناصر اصلی در خطر سکته مغزی است. علائم سکته مغزی نیز غالبا متفاوت است.
مردان اغلب از بی حسی و ضعف اندام ها، دشواری در راه رفتن، دو بینی و اختلالات حسی شکایت می کنند در حالی که زنان غالبا از ضعف عمومی، تغییر حافظه و تب شکایت دارند و از این رو، اغلب تا زمانی که سکته مغزی به طور کامل از بین نرود علائم موقتی هستند.
پرفشاری خون که به فشارخون بالا نیزمعروف است سالانه حدود 85 میلیون نفر را تحت تاثیر قرار می دهد. طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی این تعداد در حال افزایش است که دلیل این امر مصرف غذاهای فرآوری شده و میزان بالای نمک است. به طور کلی، خطر پرفشاری خون با افزایش سن فرد بالا می رود. با این وجود تا سن 45 سالگی خطر ابتلا به فشارخون در مردان بیش از زنان است. این خطر برای مردان و زنانی که 50-60 سال دارند نیز تقریبا یکسان است. طبق گفته انجمن قلب، خطر فشار خون در زنان 65 سال یا بالاتر در مقایسه با مردان بسیار بیشتر است.
یافته ها حاکی از آن است که ویزیت های منظم پزشکی برای بهبود آگاهی از فشار خون بالا در زنان و مردان بسیار مهم است و ارائه دهندگان خدمات بهداشتی باید بدانند که این مشکل تنها مختص خانم ها نیست.
طبق اعلام انجمن بیماری های مرتبط با خود ایمنی، از هر 50 میلیون نفر مبتلا به این مشکل، 75 درصد از آن ها را زنان شامل می شود. این اختلالات از جمله لوپوس اریتماتوز سیستمیک، آرتریت روماتوئید، تیروئیدیت هاشیموتو، مولتیپل اسکلروزیس و سیروز صفراوی اولیه باعث حمله سیستم ایمنی بدن به اندام های خودی می شود. به طور خاص، لوپوس در درجه اول یک بیماری زنانه است که 9 زن و یک مرد را درگیر می کند.
طبق گفته ی انجمن سرطان، بیشتر زنان به خوبی از خطرات ابتلا به سرطان سینه آگاه هستند. براساس آمار از هر 8 زن، یک نفر به سرطان سینه مبتلا می شود اما مردان نیز از این قضیه مستثنی نیستند و به طور معمول تشخیص بیماری در ان ها بسیار سخت تر از زنان است. زنان لازم است از معاینات غافل نشوند با این وجود در مورد این سرطان، مردان آگاهی کمتری دارند و برای معاینه کمتر اقدام می کنند.
هنگامی که سرطان سینه در مردان تشخیص داده می شود احتمال پیشرفت سرطان، خطرناک بودن و درمان آن دشوار تر است. علاوه بر این، پزشکان اشاره می کنند که بافت سینه در مردان کمتر از زنان است و سرطان سینه در آن ها در زیر یا درکنار نوک سینه دیده می شود.
این بیماری حدود 54 میلیون نفر را تحت تاثیر قرار می دهد. به طور معمول زنان بالای 50 سال در معرض خطر بیشتری نسبت به مردان هستند . از هر دو زن ، یک نفر در معرض پوکی استخوان قرار می گیرد. هورمون زنانه (استروژن) تمایل به تاثیر محافظتی بر تراکم استخوان دارد. هنگامی که یک زن به یائسگی می رسد میزان استروژن بدن او کاهش میابد به همین دلیل بخشی از توده استخوانی او به طور قابل توجهی افزایش میابد. این می تواند منجر به افزایش احتمال شکستگی در طول زندگی زن شود. علاوه بر این ، زنان از ابتدا استخوان های ظریف تری دارند که همین آن ها را در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار می دهد.
دیابت که تقریبا 9.4 درصد از جمعیت را گرفتار می کند در زنان شدید تر از مردان است. این بیماری بر نحوه پردازش قند خون در بدن تاثیر می گذارد و می تواند خطر عوارضی مانند بیماری های قلبی، کلیوی و مشکلات بینایی را افزایش دهد. محققان حدس می زنند که سطح کلسترول خوب در زنان بیشتر از مردان است و به همین دلیل ممکن است در این امر موثر باشد.
هنگامی که به دیابت مبتلا می شوید تری گلیسرید های بالا سطح کلسترول خوب را در زنان کاهش می دهد و ترکیبی از تری گلیسرید بالا و سطح پایین کلسترول خوب را ایجاد می کنند که خطر بیماری های قلبی را افزایش می دهد.
محققان در تلاش هستند تا تعیین کنند آیا هورمون های جنسی استروژن و تستوسترون نقشی در علت آسیب پذیری زنان دیابتی نسبت به مردان دیابتی در برابر بیماری های کلیوی دارند یا خیر.
پزشکان توضیح می دهند، مطالعات نشان داده اند که سطح پایین استروژن با بیماری های کلیوی مرتبط است اما مشخص نیست که چگونه کمبود استروژن دربیماری کلیه موثر باشد. اگر ارتباط هورمون جنسی وجود داشته باشد در صورت برقراری تعادل بین تستوسترون و استروژن با هورمون درمانی ممکن است زنان مبتلا به دیابت بتوانند سلامت کلیه های خود را بهبود ببخشند.
ریزش مو در مردان و زنان استثنا ندارد اما با این وجود، در مردان شیوع بیشتری دارد و الگو های طاسی را به طور متفاوتی تجربه می کنند. این ریزش مو باالگوی مردانه معمولا در اوایل زندگی رخ می دهد و آن ها در جلو و راس پوست سر خود موهایشان را ازدست می دهند. این منجر به عقب رفتن یک خط مو و یک نقطه طاسی در بالای سر می شود. ریزش مو با الگوی زنانه معمولا پس از 30 سالگی شروع می شود.
این تفاوت ها احتمالا نتیجه هورمون های جنسیتی است، تستوسترون عامل اصلی ریزش مو در مردان است درحالی که استروژن یک عامل محافظ در برابر ریزش مو در زنان دارد.
با وجود این که مردان بیشتری از ریزش مو رنج می برند اما زنان به دنبال درمان ریزش مو هستند. متاسفانه پزشکان خاطر نشان می کنند که روش های درمانی برای ریزش مو زنان کمتر از مردان است. زنان و مردان می توانند از ماینوکسیدیل بدون نسخه استفاده کنند که در برخی موارد موثر واقع می شود اما داروی تجویز شده برای ریزش مو، فیناستراید است که فقط برای آقایان تایید شده است. سایرگزینه های درمانی دیگر نیز اعم از لیزر، کاشت مو و کلاه گیس نیز می تواند به هر دو جنسیت کمک کند.
درحالی که تصور می شود زنان و مردان به طور مساوی از آکنه به خصوص در دوران بلوغ رنج می برند اما مردان شرایط بدتری را تجربه می کنند. این احتمالا به دلیل افزایش هورمون تستوسترون و غدد چربی در مردان است که منجر به چرب شدن پوست می شود.
با این تفاسیر، زنان بیش از مردان به دنبال درمان های پزشکی هستند. از قضا، نوع آکنه ای که تمایل به باقی ماندن در بزرگسالی دارد بیشتر زنان را تحت تاثیر قرار می دهد که این یکی از دلایل مراجعه مکرر آن ها به پزشک است.در طول 30 سالگی، بیش از 25 درصد از زنان از آکنه رنج می برند در حالی که تنها 12 درصد از مردان دچار این مشکل می شوند.
طبق گفته ی بنیاد سرطان پوست، تقریبا از هر 5 نفر ، یک نفر در طول زندگی خود به نوعی به سرطان پوست مبتلا می شود و مردان 2 برابر بیشتر از زنان به این سرطان مبتلا می شوند. این احتمالا بدان دلیل است که مردان بیشتر در معرض آفتاب قرار می گیرند. علاوه براین، مردان کمتر از ضد آفتاب استفاده می کنند. در مردان نقاط پوستی که درگیر سرطان می شوند ، متفاوت است .
سر، گوش و کمر مردان بیشتر به سرطان پوست مبتلا می شوند زیرا پوشش کمتری در این قسمت ها دارند. سن نیز فاکتور دیگری می باشد زیرا زنان کمتر از 40 سال ، احتمال ابتلا به ملانوم بیشتری نسبت به مردان دارند و این میزان 2 برابر مردان است.
در مطلب " نشانه های افسردگی ؛ کدام برای زنان و کدام برای مردان ؟ " در بخش سلامت روان نمناک خواندید که شرایط سلامت درمانی می تواند از نظر جنسیتی متفاوت باشد . به عنوان مثال افسردگی در زنان دو برابر بیشتر از مردان است. این تا حدی ناشی از تفاوت های هورمونی و ژنتیکی است که به بروز افسردگی کمک می کند. زنان ممکن است زمان بیشتری را صرف افکار منفی کنند که این دلیلی مبنی بر افزایش آمار افسردگی است. اضطراب یکی دیگر از بیماری های روانی مربوط به افسردگی است که شیوع آن در زنان بیشتر است اما با این حال ، زنان بیش از مردان با یک متخصص سلامت روان صحبت می کنند که ممکن است از لحاظ آماری دلیل ابتلا به افسردگی را بالا ببرد.
تشخیص افسردگی در مردان اغلب دشوار تر است زیرا مردان حواس خود را پرت کرده و افکار خود را مشغول به چیز دیگری می کنند. علائم افسردگی در مقایسه با زنان نیز می تواند برای مردان منحصر به فرد باشد . افسردگی در مردان با عصبانیت و تحریک پذیری بیشتری نسبت به زنان بروز می کند.
هنوز موارد زیادی در مورد این بیماری مزمن و غیر قابل پیش بینی که به سیستم عصبی مرکزی حمله می کند، ناشناخته است. اگرچه احتمال ابتلا به ام اس در زنان 2-3 برابر بیشتر از مردان است اما همانند بسیاری از بیماری های دیگر که زنان را بیش از مردان آزار می دهد، ام اس تمایل دارد در مردان دوره تهاجمی تری را طی کند. آقایان معمولا عود کمتری دارند و با مشکلات حرکتی از جمله راه رفتن مواجه می شوند.
از طرف دیگر، زنان معمولا با چالش های حسی بیشتری روبرو می شوند از جمله اختلال بینایی، بی حسی و سوزن سوزن شدن اندام ها و علائم مبهم عضلانی.معمولا به دلیل علائم مبهم مراجعه به پزشک و تشخیص زودهنگام در این بیماری انجام نمی شود.
بر اساس گفته ی بنیاد ملی پسوریازیس، این بیماری مزمن پوستی بیش از 100 میلیون نفر در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار می دهد. با این وجود، زنان اغلب اعتماد به نفس کمتری دارند و سطح استرس شان به طور قابل توجهی بالاتر است. با توجه به اهمیت ظاهر برای عزت نفس و سطح اعتماد به نفس زنان، آن ها ممکن است از لحاظ عاطفی در مقایسه با مردان آسیب پذیر تر باشند.
با این حال مشکلات روانی مرتبط در مردان و زنان مبتلا به پسوریازیس می تواند بر فعالیت های اجتماعی و کاری روزمره تاثیر بگذارد و منجر به خجالت ، اضطراب و حتی افسردگی آنان شود.
