پژوهشگران پس از بررسی های گسترده و دقیق موفق به شناسایی نوعی ژن شده اند که نقش اساسی در پیشگیری از حذف نمک اضافی توسط بدن ایفا می کند. به عبارت دیگر، وجود این ژن خاص در افراد مانع از دفع بیش از حد نمک از طریق ادرار و عرق می شود و در نتیجه از بروز فشارخون بالا در این افراد جلوگیری می نماید. این کشف علمی می تواند نقش مهمی در درک بهتر مکانیزم های تنظیم فشارخون و همچنین طراحی راهکارهای درمانی موثرتر برای بیماری فشارخون بالا ایفا کند.
برخی از افراد به نمک یا سدیم مصرفی حساسیت دارند ، که باعث می شود فشار خون آنها افزایش یابد . فشار خون بالا یک بیماری خطرناک است که می تواند مشکلات جدی را برای سلامت قلب و عروق ایجاد کند و در صورت ادامه یافتن می تواند منجر به سکته مغزی ، نارسایی قلبی ، نارسایی کلیوی و مشکلات بینایی شود . این حساسیت به نمک می تواند به دلیل عوامل ژنتیکی ، محیطی یا سبک زندگی باشد و شناسایی و کنترل آن می تواند در پیشگیری از عوارض فشار خون بالا بسیار مفید باشد . مدیریت مصرف نمک ، داشتن یک رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم از جمله راهکارهای موثر برای کنترل فشار خون بالا ناشی از حساسیت به نمک هستند .
پژوهشگران آمریکایی ادعا کرده اند که شاید نوعی ژن، عامل پیشگیری از حذف نمک اضافی بدن و درنتیجه مبتلا شدن افراد به فشارخون بالا باشد. این ژن در 48 درصد از مردم وجود دارد . پژوهشگران دانشگاه ویرجینیا و دانشگاه جرج واشنگتن در ایالات متحده دریافته اند نوعی ژن که در 48 درصد انسان ها وجود دارد، می تواند توانایی جسم را در حذف نمک اضافی پس از خوردن غذاهای شور، محدود کند . پژوهشگران پیش تر تشخیص داده بودند که داشتن این نوع ژن، فشارخون حساس به نمک را افزایش می دهد . تحقیق جدید، چگونگی عملکرد این ژن را در جلوگیری از حذف نمک اضافه توضیح می دهد .
ژن ها و تاثیرات آن ها در ایجاد فشار خون حساس به نمک
تشخیص حساس بودن فشارخون به نمک و حتی درمان آن برای پزشکان سخت است، زیرا 14 درصد افراد می توانند با داشتن فشارخون معمولی، به نمک هم حساس باشند و بدتر اینکه تقریبا 30 درصد افراد حساس به نمک، به خاطر ناتوانی در حذف سدیم در معرض خطر سکته، حملات قلبی، نارسایی کلیه و نابینایی هستند . شاید دانستن این نکته که مشکل حذف نمک در کدام قسمت وجود دارد و عملکرد آن قسمت به چه شکل است، درنهایت به کشف درمان های شخصی سازی شده برای این شرایط ختم شود. پزشکان برای درمان های شخصی سازی شده، رژیم و ورزش روزانه فردمدار را توصیه می کنند زیرا واکنش هر فرد نسبت به روش های مختلف، متفاوت است . پیش تر، پژوهشگران دانشگاه ویرجینیا اعلام کرده بودند که هر فرد ازنظر ژنتیکی دارای شاخص شخصی حساسیت به نمک است و بر این اساس، شخصی سازی رژیم سدیم کلراید را پیشنهاد داده بودند. حال پژوهشگران در بررسی های اخیر خود دریافته اند که این ژن ها برای پروتئینی در کلیه برنامه ریزی می شوند. این موضوع، به تعادل در حذف سدیم و نگهداری سدیم کافی کمک می کند . « رابین فلدر » (Robin A. Felder) از بخش آسیب شناسی دانشگاه ویرجینیا و نویسنده ارشد این تحقیق می گوید:«خلاص شدن از سدیم اضافی برای بدن مهم است، زیرا وجود بیش ازحد سدیم در بدن، موجب نگهداری آب در بدن می شود؛ درنتیجه فشارخون بالا می رود و طول عمر فرد کاهش می یابد .»
عوامل ایجاد حساس بودن فشارخون به نمک چیست
این پژوهش نشان می دهد که نوعی نقص ژنتیکی سبب فعالیت بیش ازحد یک ناقل سدیم موسوم به NBCe2 می شود. این موضوع به خصوص پس از مصرف غذای شور، موجب می شود سدیم زیادی که در کلیه ذخیره شده است، به بدن منتقل شود و این یعنی شاید مصرف بیش ازحد نمک، برای افرادی که این ژن معیوب را دارند، خطرناک باشد .دکتر «پدرو خوزه » (Pedro A. Jose) از دانشگاه جرج واشنگتن می گوید:«برای بررسی ناقل های سدیم در مدل های حیوانی و انسانی، به پژوهش های بیشتری نیاز داریم .»
ژن های عامل فشار خون شناسایی شدند
با توجه به پیشرفت علم در زمینه عوامل تاثیر گذار در فشار خون، هنوز اطلاعات محدودی در مورد عوامل ژنتیکی این عارضه وجود دارد. مطالعات محققان بر روی اطلاعات ژنتیکی 347 هزار تن از انگلیس، دانمارک، سوئد، نروژ، فنلاند، استونی، آمریکا، پاکستان و بنگلادش منجر به شناسایی 31 منطقه ژنتیکی جدید مرتبط با فشار خون شده است . این مطالعات نشان می دهد تغییرات DNA چگونه بر فشار خون تاثیرگذار است؛ همچنین سه ژن با بیشترین تاثیر در فشار خون شناسایی شده اند. این دستاورد در تعیین مسیرهای بیولوژیکی فشار خون و انتخاب بهترین روش درمان برای غلبه بر فشار خون مفید است .
آیا فشارخون بالا هم ژنتیکی است
فشار خون نیرویی است که توسط جریان خون به دیواره رگ ها وارد می شود تا خون در سراسر رگ ها و بدن جریان یابد. اگر این نیرو افزایش پیدا کند و در طول زمان ثابت باقی بماند، بدن با مشکلات زیادی روبرو می شود . به طور متوسط از بین هر سه میانسال، یک تن به این عارضه مبتلا است؛ فشار خون بالا عامل اصلی بیماری های قلبی عروقی، کلیوی، سکته مغزی و اختلالات چشمی محسوب می شود . بر اساس آمار، حدود 1.8 میلیارد نفر در سراسر جهان از فشار خون بالا رنج می برند و نکته حائز اهمیت این است که حدود 50 درصد این افراد، از شرایط خود بی اطلاع هستند و به هیچ اقدامی برای کاهش فشار خون دست نمی زنند. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، فشار خون بالا عامل اصلی 7.5 میلیون مرگ (حدود 12.8 درصد از انواع مرگ و میر) در سال است .
