سحرخیزی و بهره گیری از اوقات اولیه صبح، جایگاه ویژه ای در فرهنگ و سنت های دیرینه ایرانی و اسلامی دارد. این موضوع نه تنها از منظر علوم پزشکی و طب سنتی، بلکه همچنین از دیدگاه آموزه های دینی و اعتقادی مورد تأکید قرار گرفته است. با این حال، آگاهی عمیق و همه جانبه از ابعاد گوناگون و اسرار نهفته در این سنت دیرینه، چندان فراگیر نیست و جای بحث و بررسی بیشتر را در میان مخاطبان و عموم افراد جامعه فراهم می آورد. بررسی و تبیین علمی و همه جانبه این موضوع می تواند زمینه درک بهتر و عمیق تر اهمیت سحرخیزی و بهره گیری از اوقات صبحگاهی را در میان مردم فراهم سازد.
افرادی که به عادت صبح زود بیدار می شوند، این ویژگی را عامل موفقیت خود می دانند. صبح زود، زمان بسیار مناسبی از روز است که همراه با وزش نسیم ملایم، احساس آرامش و آسودگی خاطر می کنیم. زمانی که زودتر از معمول بیدار می شویم، کمتر احساس عجله و شتاب داریم و در نتیجه، کارها با کیفیت بهتری انجام می شوند. اما تا زمانی که به فواید سحرخیزی آگاه نباشیم، همواره دلایلی برای تنبلی و خوابیدن بیشتر پیدا می کنیم. به همین دلیل، در این بخش از بهداشت و سلامت نمناک، به بررسی و تشریح فواید سحرخیزی و اثرات آن بر سلامت می پردازیم.
یکی از مزیت های مهم سحرخیزی داشتن وقت بیشتر برای انجام کارها است. هیچ چیز بهتر از ساعات روشنایی بیشتر برای لذت بردن و انجام کارها نیست. افرادی که دیر از خواب بیدار می شوند همیشه عجله دارند و باید با استرس کارها را انجام دهند و تا آنها شروع به کار کنند تقریباً روز تمام می شود.
وقتی فرد زمان بیشتری دارد می تواند از صبح با پیاده روی، ورزش، مدیتیشن یا تصمیم گیری درباره چیزهایی که برای تکمیل آن روز به آنها احتیاج دارد لذت ببرد از طرفی با داشتن وقت کافی در ابتدای روز، احساس انرژی بیشتری می کنید.
محققان می گویند ارتباط مستقیمی بین سحرخیز بودن و داشتن حس مثبت وجود دارد به همین دلیل افراد دارای عادت سحرخیزی از زندگی احساس بیشتری دارند و به همین دلیل شادتر زندگی می کنند.
فردی که دیر از خواب بیدار می شود برای اینکه کارها را به تاخیر نیاندازد در طول روز عجله می کند و گاهی بر خلاف میل باطنی مجبوراست از ورزش و صبحانه خوردن صرف نظر کند و این باعث ناراحتی و آزار او می شود.
بنابراین یکی دیگر از مزیت های مهم زود بیدار شدن این است که احساس عجله نمی کنید و زمان اضافه برای نشستن روی مبل و نوشیدن یک فنجان چای / قهوه دارید.
صبحانه مهمترین وعده غذایی محسوب می شود. مصرف یک صبحانه مغذی و سالم سطح انرژی را بالا می برد. بنابر گفته کارشناسان مصرف صبحانه شما را در طول روز سالم و فعال نگه می دارد و حذف آن از رژیم غذایی برای بدن مضر است و باعث احساس ضعف و انرژی کمتر می شود و تأثیر مستقیم بر سلامتی جسمی و روحی خواهد داشت.
این افسانه ای بیش نیست که اگر هنگام خستگی ساعت های بیشتری را بخوابید احساس سرحالی خواهید کرد. خوابیدن بیش از حد باعث خستگی و بی قراری بدن می شود بنابراین یک برنامه مناسب داشته باشید و در طول روز شش تا هشت ساعت بخوابید.
افرادی که در زمان مقرر به رختخواب می روند نسبت به افرادی که برنامه زمانی نامنظمی دارند بهتر می خوابند. با داشتن خواب آرام زودتر از خواب بیدار می شوید و کاملاً از روز استفاده می کنید.بنابراین شب زنده دار نباشید تا در نهایت باعث افزایش وزن و کلسترول نشود.
طبق نتایج بررسی های انجام شده خطر ابتلا به اختلالات روانی مثل افسردگی، پرخوری روانی و اختلال خلقی فصلی در افراد سحرخیز در مقایسه با افراد شب بیدار که صبح ها دیر بیدار می شوند، کمتر است.
در مطالب قبلی بخش بهداشت و سلامت نمناک خواندید که یکی از عوارض شب بیداری های طولانی مدت اضافه وزن و چاقی است پس در واقع خطر افزایش وزن در افراد شب بیدار بیشتر است به این دلیل که دیر خوابیدن موجب مصرف بیشتر کالری در پایان روز می شود.
قرار گرفتن در چنین شرایطی و مصرف غذاهای ناسالم موجب افزایش وزن و مشکلات جسمی متعددی از قبیل بیماری های قلبی و گوارشی و نیز اختلالات عروق مغزی در این افراد میشود.
جالب است بدانید طبق بررسی ها دانش آموزان و دانشجویان سحرخیز نسبت به دانشجویانی که دیر از خواب بیدار می شدند، نمرات بهتری دریافت میکنند.
یکی دیگر از مزیت های مهم زود بیدار شدن این است که از آرامش و سکوت صبح لذت می برید. هیچ همکار یا دوستی برای شما مزاحمت ایجاد نمی کند و نبود پیامک، ایمیل، سر و صدا ترافیک به آرامش بیشترتان کمک می کند .صبح زود بهترین زمان برای لذت بردن از سکوت و آرامش است پس روی چیزهای مهم تمرکز کنید و در مورد چگونگی دستیابی به اهداف خود بیاندیشید.
فردی که دیر از خواب بیدار می شود، باید در طول روز عجله کند چراکه زمان لازم برای برنامه ریزی و فعالیت سودمندانه ندارد و قادر به انجام وظایف خود نیست. لیستی از کار ها براساس اهمیت و اولویت تنظیم کنید و طبق آن کارها را پیش ببرید.
وقتی عادت به سحر خیزی کنید، می توانید روزانه ورزش و مدیتیشن انجام دهید، صبحانه بخورید، خواب کافی داشته باشید و همین باعث استرس کمتردر طول روزخواهد شد چراکه استرس ناشی از فشار بیش از حد کار و عدم برنامه ریزی است.
یکی از مهمترین دلایل استرس و اضطراب افراد سبک زندگی نادرست است که با صرف وقت و تمرین جسمی یا ذهنی می توانند به آرامش خود کمک کنند. تمرینات فیزیکی به منظور حفظ تعادل بدن، هورمونهای زیادی را ترشح می کنند در حالی که مدیتیشن به افزایش تمرکز و هماهنگی ذهن و بدن کمک می کند.
افراد در ساعات اولیه روز بیشتر از شب تمرکز دارند اگر کار ناتمام دارید آن را صبح زود انجام دهید تا حجم کارها را کاهش دهید. سحر خیزی به شما زمان لازم را می دهد تا با انرژی و شادابی کار انجام دهید و به اهداف خود برسید.
هنگامی که زود بیدار شوید، می توانید قبل از وقت عادی خود را به دفتر برسانید به این ترتیب از رفت و آمد در ساعات شلوغ خود داری کرده و به موقع به محل کار می رسید.
سحرخیزی همانند عادت های ورزشی و صبحانه می تواند به بهبود پوست کمک کند. انجام این کارها بطور روزمره و آبرسانی، اکسیژن رسانی و بهبود جریان خون، در سلامت پوست نقش مهمی دارد.
یکی دیگر از فواید زود بیدار شدن این است که بتوانید به راحتی با هر چالشی رو به رو شوید. برنامه ریزی جنبه بسیار مهمی از زندگی فرد است زیرا به وی فرصت تعیین اهداف و انجام اقدامات مناسب برای تحقق آنها را می دهد.
رفتن به رختخواب در ساعات منظم باعث می شود به راحتی صبح زود بیدار شوید، البته این کار به تصمیم آگاهانه نیاز دارد. فایده مهمی که بیدار شدن زود هنگام دارد این است که به تدریج این کار به عادت تبدیل می شود، اعتماد به نفس را در شما افزایش می دهد و همچنین به نظم بیشترکمک می کند.
زود بیدار شدن از خواب میزان شادی را افزایش می دهد زیرا افراد می توانند بهتر به کارها برسند و دغدغه ای نداشته باشند. احساس کنترل، تیز بینی، تمرکز و انرژی به وجود آمده در این افراد موجب خوشحالی و آرامش درونی تان می شود.
درباره ی فواید سحرخیزی در اسلام و از دید ائمه احادیث بسیاری موجوداست که در بخش دین و مذهب نمناک خواهید خواند، در این بخش به چند مورد از انها اشاره کرده ایم.
جبرئیل به حضرت محمد(ص) فرمود:
امیرمؤمنان علیه السلام می فرمایند:
امام رضا علیه السلام می فرمایند:
پیامبر اکرم (ص) می فرمایند:
