نوع مزاج هر فرد بر ویژگیهای پوست و موی او تأثیرات قابل توجهی دارد که میتواند به طور مستقیم بر سلامت و زیبایی ظاهری آنها تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، افرادی که دارای مزاجهای سرد و رطوبتی هستند، معمولاً از پوستهایی نرم، لطیف و با طراوت برخوردارند. این نوع پوستها غالباً کمتر در معرض خشکی و آسیب قرار میگیرند و انعطافپذیری بیشتری دارند. در مقابل، افرادی با مزاجهای گرم و خشک ممکن است با مشکلاتی نظیر خشکی پوست یا وز شدن موها مواجه شوند. شناخت ارتباط میان مزاج و ویژگیهای ظاهری میتواند به افراد کمک کند تا مراقبتهای لازم برای حفظ سلامت پوست و مو خود را انجام دهند. بنابراین، توجه به نوع مزاج میتواند به عنوان یک راهنما برای انتخاب محصولات مراقبتی مناسب نیز مورد استفاده قرار گیرد.
با توجه به اصول طب سنتی، برای داشتن پوستی و مویی شادابتر، لازم است به مزاج بدن خود توجه کنیم. هر نوع مزاج نیازمند مراقبت خاصی در زمینه پوست و مو است. دکتر سید مهدی میرغضنفری، پژوهشگر طب سنتی، در مورد نکات مؤثر برای شادابی پوست و مو بیان کرد: «امروزه یکی از مشکلات رایج مسائل مربوط به پوست، مو و زیبایی است که شامل مواردی مانند انواع جوشهای پوستی، چروکهای زودرس، ریزش مو در سنین نسبتاً پایین و لکهای پوستی میباشد. همچنین مات شدن رنگ پوست نیز از دیگر مشکلات رایج است. با وجود تنوع بسیار زیاد مواد آرایشی بهداشتی که در سطح جهانی تولید میشود، طب سنتی چه راهکارهایی برای این مسائل دارد؟» وی ادامه داد: «در طب سنتی همواره تأکید بر پیشگیری از بروز مشکلات وجود دارد. یعنی باید از آسیب دیدن پوست جلوگیری کرد که این امر با رعایت سبک زندگی سالم امکانپذیر است. مشکلات پوستی بسته به مزاج افراد متفاوت هستند. مثلاً افرادی با مزاج سرد و خشک بیشتر مستعد لکها، خالها و موی زائد هستند؛ اگر این افراد تدابیر مناسب را رعایت کنند، احتمال کاهش لکهای جدید بر روی پوستشان افزایش یافته و لکهای موجود نیز (اگر زمان زیادی نگذشته باشد) شروع به کمرنگ شدن خواهند کرد. افرادی که دارای مزاج گرم هستند (از جمله مزاج گرم خشک یا گرم تر)، بیشتر در معرض بروز جوشهای قرمز خونریزیدهنده و دملهای پوستی قرار دارند؛ بنابراین این افراد نیز باید تدابیر خاص خود را مد نظر قرار دهند تا مثلاً در مصرف مواد غذایی گرمیجات یا چرب زیادهروی نکنند.»
افرادی که مزاج های سرد و رطوبتی دارند، معمولا پوست های خوبی دارند و احتمال دارد که در پوست آنها لک های سفید ایجاد شود». این پژوهشگر طب سنتی گفت:«یکی از مواردی که خیلی باعث خراب شدن پوست می شود، پرخوری است که هم در احادیث و هم در طب به آن اشاره شده است. اگر انسان بیشتر از نیاز بدن خود غذا مصرف کند و فعالیت بدنی کمی هم داشته باشد، غذاهای زیاد خورده شده و مصرف نشده در بدن و غذاهایی که از بدن دفع نشده اند، در زیر پوست رسوب می کنند، بنابراین راهکار اصلی آن گرفتن رژیم های مناسب مزاج و ورزش کردن است که با افزایش گردش خون پوست، باعث شستشوی رنگدانه ها و لک ها می شود و پوست را شاداب نموده و به سمت رنگ طبیعی (که تقریبا بین سفید، گندمی و صورتی است و البته در مزاج های مختلف، متفاوت است) می برد». دکتر میرغضنفری در پایان اظهار داشت:«روغن هایی که برای پوست استفاده می شوند (مخصوصا برای پوست های خشک) در طب سنتی خیلی کاربرد دارند، مثلا روغن بنفشه، روغن کدو، روغن گشنیز و یا روغن بادام شیرین که ماهیت خنک دارند و مصرف آنها برای افراد با مزاج گرم که زیاد جوش می زنند، خیلی توصیه می شوند. آب پنیر یا ماء الجبن (دو لیوان شیر جوشانده شده که مقداری سرکه به آن اضافه شده باشد، که در این صورت، بخشی تبدیل به پنیر می شود. مایع باقیمانده پس از جدا کردن پنیرها، آب پنیر است) هم ماده ای است که می توان آن را خورد که باعث شستشو و پاکسازی بدن و گوارش می شود و همچنین می توان آن را به پوست مالید و ماساژ داد که برای بهبود کیفیت پوست نیز مفید است».
وی در پایان افزود:«افرادی که پوست های ملتهبی دارند که امروزه به ویژه در جوانان و نوجوانان و در فصول گرم بسیار شایع است، می توانند مغز خیار را رنده کرده و آن را (و یا آب آن را) مانند ماسک روی پوست بگذارند و یا از ماست و یا دوغ های طبیعی برای مالیدن به پوست صورت استفاده کنند و یا از گیاهی مانند اسفرزه یا گل پنیرک (که وقتی در آب خنک ریخته می شود، لعاب می دهد) استفاده نمایند و آب باقیمانده از گیاه را که ماهیت خنک و رطوبت بخش به پوست می دهد روی پوست بگذارند و مدتی بماند که باعث شادابی و بهبود حالت و کیفیت پوست می شود. کسانی که گرمی جات زیاد می خورند، ممکن است دچار خارش پوست شوند، بنابراین عدم استفاده از مواد غذایی تند مانند فلفل و ادویه جات، فست فودها و سس ها و رب های تند هم به برطرف شدن این خارش ها کمک می کند».
