یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین بیماری‌های چشمی که به ویژه در سنین بالاتر موجب کوری و کاهش بینایی در سالمندان می‌شود، تباهی لکه زرد یا دژنراسیون ماکولا است. این بیماری با آسیب به ناحیه مرکزی شبکیه چشم که مسئول دید واضح و دقیق است، خود را نشان می‌دهد. تباهی لکه زرد می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله عوامل ژنتیکی، افزایش سن و همچنین سبک زندگی نامناسب رخ دهد. بنابراین، مهم است که اقدامات پیشگیرانه‌ای برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری انجام دهیم.برای شروع، یک رژیم غذایی سالم و متعادل که شامل مقدار زیادی میوه‌ها و سبزیجات باشد، می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت چشم‌ها ایفا کند. مواد مغذی مانند لوتئین و زآگزانتین که در سبزیجات برگدار تیره وجود دارند، به محافظت از چشم‌ها کمک کرده و خطر ابتلا به تباهی لکه زرد را کاهش می‌دهند.علاوه بر این، پرهیز از سیگار کشیدن یکی دیگر از عوامل کلیدی در پیشگیری از این عارضه است؛ زیرا تحقیقات نشان داده‌اند که استعمال دخانیات با افزایش خطر بروز مشکلات چشمی همراه است.همچنین توصیه می‌شود افراد سالمند بطور منظم تحت معاینات چشمی قرار بگیرند تا هر گونه تغییرات ناگهانی یا غیرطبیعی در بینایی‌شان شناسایی شود. استفاده از عینک‌های آفتابی با کیفیت نیز کمک می‌کند تا اشعه ماوراء بنفش خورشید آسیب کمتری به چشم‌ها برساند.در نهایت، فعالیت‌های ورزشی منظم نیز نه تنها برای سلامت کلی بدن اهمیت دارد بلکه می‌تواند تأثیر مثبتی بر حفظ سلامت سیستم بینایی داشته باشد. با اتخاذ این اقدامات ساده ولی مؤثر، افراد می‌توانند خطر ابتلا به تباهی لکه زرد را کاهش دهند و کیفیت زندگی خود را ارتقا بخشند.
بیماری تباهی لکه زرد ماکولا به تخریب ناحیه‌ای به نام ماکولا منجر می‌شود. ماکولا، که بخش حساسی از شبکیه چشم است، مسئول دید مستقیم و واضح می‌باشد و برای انجام فعالیت‌های دقیقی مانند خواندن متون و رانندگی ایمن ضروری است. حفظ سلامت ماکولا اهمیت زیادی دارد زیرا هر گونه آسیب به این ناحیه می‌تواند تأثیرات جدی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد. بنابراین، آگاهی از روش‌های پیشگیری و مراقبت‌های لازم برای جلوگیری از این بیماری بسیار حائز اهمیت است.
تباهی لکه زرد به عنوان شایع ترین علت نابینایی در افراد مسن قابل درمان نیست؛ ولی راه هایی برای جلوگیری از ابتلا به آن و پیشرفت در بیماران مبتلا ارائه شده است.
به نقل از پایگاه اطلاع رسانی آمریکایی درباره بینایی/all about vision، تباهی لکه زرد یا دژنراسیون ماکولا/ AMD شایع ترین علت نابینایی در سالمندان است. ماکولا قسمت حساس به نور شبکیه و مسئول دید مستقیم و واضح است که برای کارهای دقیق مثل خواندن و رانندگی لازم است.
در صورتی که در خانواده شما ابتلا به این بیماری سابقه دارد، باید نسبت به راه های جلوگیری از تباهی لکه زرد حساس تر باشید؛ زیرا سابقه خانوادگی یکی از عوامل افزایش دهنده احتمال ابتلاست. بیماری تباهی لکه زرد به تدریج دید مرکزی را از بین می برد و فرد ممکن است بعد از مدتی برای خواندن، نوشتن، رانندگی یا تشخیص چهره های آشنا با دشواری روبرو شود. *سیگار را ترک کنید ترک سیگار احتمالا اولین راه برای جلوگیری از ابتلا به تباهی لکه زرد است. تحقیقات کارشناسان بهداشت عمومی در دانشگاه منچستر انگلیس نشان می دهد افراد سیگاری چهار برابر بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند. *سبزیجات تیره و برگدار بخورید مطالعات محققان درمانگاه بینایی و شنوایی ماساچوست نشان می دهد افرادی که مواد غذایی غنی از کارتنوئیدها (موجود در سبزیجات سبز و نارنجی) را مصرف کرده اند، 43 درصد کمتر به این بیماری مبتلا شده اند. *مولتی ویتامین و مواد معدنی بخورید تامین ویتامین ها به شکلی که از دریافت و جذب آنها مطمین باشید، راهکار خوبی از جهات بسیار به ویژه سلامت چشم است. تامین همه مواد مغذی از رژیم غذایی برای سالمندان دشوار است. اما برای انتخاب مکمل درست با پزشک مشورت کنید. هچنین مصرف مکمل های خاصی می تواند از پیشرفت تباهی لکه زرد جلوگیری کند. گسترده ترین مطالعه بالینی که موسسه ملی چشم انجام داده نشان می دهد این مواد مکمل از پیشرفت تباهی لکه زرد در سالمندان جلوگیری می کنند؛ به ویژه اگر در مراحل اولیه و میانی تشخیص داده و درمان شود. این مکمل ها شامل 500 میلی گرم ویتامین سی، 400 میلی گرم ویتامین ای، بتاکاروتن، زینک و مس هستند و در 25 درصد بیماران از پیشرفت تباهی لکه زرد جلوگیری کرده اند. *بیشتر ماهی بخورید مطالعه محققان درمانگاه گوش و چشم ماساچوست نشان می دهد، مردان سالمندی که هفته ای بیش از دو بار ماهی می خورند، 45 درصد کمتر از کسانی که کمتر از هفته ای یکبار ماهی در رژیم غذایی دارند به بیماری تباهی لکه زرد مبتلا می شوند. *مرتب ورزش کنید ورزش مرتب، میزان خطر ابتلا به تباهی لکه زرد را کاهش می دهد. نشریه چشم پزشکی انگلیس گزارشی منتشر کرده که بر اساس آن چهار هزار نفر افراد بین 43 تا 86 سال طی بازه زمانی 15 ساله تحت نظر بوده اند. بعد از بررسی عوامل خطر مانند وزن، سن، سطح کلسترول محققان دریافتند افرادی که سبک زندگی فعال تری از نظر بدنی داشتند 70درصد کمتر به بیماری تباهی لکه زرد در ادامه زندگی مبتلا شده اند. فعالیت نیز در زندگی این افراد به این شکل تعریف شده بود؛ روزی 2 مایل (حدودا 3.2 کیلومتر) پیاده روی و دست کم سه بار در هفته. *هر روز میوه و آجیل بخورید مطالعه دانشکده پزشکی هاروارد نشان می دهد افرادی که روزانه سه واحد یا بیشتر میوه می خوردند با خطر کمتر ابتلا به بیماری تباهی لکه زرد از نوع تر روبرو هستند. همچنین مطالعه دیگری از درمانگاه چشم و گوش ماساچوست حاکی از آن است که خوردن آجیل از پیشرفت تباهی لکه زرد اولیه یا در مراحل متوسط به پیشرفته جلوگیری می کند. *کربوهیدرات های فراوری شده را کاهش دهید رژیم غذایی مملو از کربوهیدرات ها میزان ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد که در مطالعه منتشره در نشریه تغذیه بالینی تایید شده است. مواد غذایی به شدت فراوری شده با شاخص گلوکز بالا موجب افزایش قند و انسولین در بدن می شوند. نمونه هایی از این موارد شامل نان سفید، سیب زمینی های سفید، دونات ها و ...هستند. میوه ها، برنج قهوه ای، غلات کامل، آب سیب و آب هویج از نظر شاخص گلوکز پایین هستند. *فشار خون و کلسترول را کنترل کنید شواهد بسیاری نشان می دهد کنترل کلسترول از افراد در برابر بیماری تباهی لکه زرد مراقبت می کند. کلسترول ماده ای چربی است که در رگ های خوبی می ماند و مانع از انتقال جریان خون لازم برای حفظ سلامت بافت بینایی می شود. همچنین کنترل فشار خون مهم است؛ زیرا تحقیقات زیادی نشان می دهند ارتباط مهمی بین فشار خون بالا و پیشرفت انوع تباهی لکه زرد و جود دارد. *عینک آفتابی بزنید مطالعات خاصی نشان نمی دهد که قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب به طور مستقیم موجب تباهی لکه زرد می شود اما بعضی یافته ها حاکی از آن است که بین این بیماری و قرار گرفتن در معرض اشعه یو وی/UV یا فرابنفش ارتباط وجود دارد. برای نمونه یک مطالعه نشان داد افرادی که آنتی اکسیدان خیلی کم مصرف می کنند و همزمان در معرض نور فرابنفش قرار می گیرند چهار برابر بیشتتر به بیماری یادشده مبتلا می شوند. به همین دلیل استفاده از عینک دودی با محافظ یو وی توصیه می شود. آخرین توصیه نیز این است که مرتب به چشم پزشک مراجعه کنید. آکادمی چشم پزشکان آمریکا پیشنهاد می دهد دست کم دو یا سه سال یکبار و بعد از 45 سالگی هر سال برای معانیه چشم بروید.
