دانه چیا و تخم شربتی هر دو دسته از دانه‌های ریز و مغذی هستند که در رژیم‌های غذایی سالم و متعادل نقش مهمی ایفا می‌کنند. علی‌رغم وجود برخی شباهت‌های ظاهری و تغذیه‌ای بین این دو نوع دانه، تفاوت‌های کلیدی قابل توجهی نیز بین آنها وجود دارد که لازم است مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر این تفاوت‌ها و ویژگی‌های منحصر به فرد هر یک از این دانه‌های خوراکی ارزشمند می‌پردازیم.
یکی از اشتباهات رایج شما کاربران در مصرف دانه چیا، جایگزین کردن سیاه دانه یا تخم شربتی با این دانه پرخاصیت است در حالیکه این سه دانه از یکدیگر جدا بوده و یکسان نیستند، یعنی دانه چیا همان تخم شربتی یا سیاه دانه نیست بلکه جدا از آنهاست که در ادامه این بخش از نمناک، برای آگاهی بیشتر شما در موردش گفته ایم. دانه چیا، سیاه دانه و تخم شربتی هر کدام دارای ویژگی های منحصر به فرد خود هستند و نمی توان آنها را با یکدیگر جایگزین کرد. این سه دانه متفاوت از نظر ترکیبات شیمیایی، خواص درمانی و کاربردهای مختلف می باشند. بنابراین، برای استفاده صحیح و بهره مندی از فواید هر یک، شناخت تفاوت های آنها امری ضروری است.
در ظاهر، دانه چیا به شکل بیضی و به رنگ خاکستری تیره است و گاهی دانه‌های سفید نیز در میان آنها دیده میشود. این دانه‌ها دارای رگه‌های خاکستری، مشکی و گاهی قهوه‌ای هستند و اندازه‌ای نزدیک به دانه‌های کنجد دارند در حالی که تخم شربتی دانه‌هایی کشیده، سیاه رنگ، براق و بزرگتر از دانه‌های چیا دارد.
از نظر بافت، دانه چیا جویدنی است و می‌توان آن را بدون نیاز به خیساندن در انواع سالادها، نان، کیک و شیرینی‌ها استفاده کرد(بشرط نداشتن مشکل گوارشی)؛ اما تخم شربتی حتماً باید قبل از مصرف خیسانده شود.
همچنین، سرعت جذب آب در تخم شربتی بسیار بالا است و سریعاً آب را به خود جذب می‌کند، در حالی که دانه چیا آب را دیرتر و به تدریج جذب می‌کند.
از نظر ارزش غذایی، دانه چیا بیشترین مقدار امگا 3 را در میان گیاهان داراست و بیش از دو برابر تخم شربتی امگا 3 دارد. در مقابل، میزان فیبر تخم شربتی کمی بیشتر است.
یکی دیگر از تفاوت‌های مهم، میزان کلسیم در این دو دانه است. دانه چیا سرشار از کلسیم است و پنج برابر شیر کلسیم دارد.
همچنین، حاوی پتاسیم و منیزیم می‌باشد و تمامی ترکیبات لازم برای رشد، تقویت و جلوگیری از پوکی استخوان را در بر دارد.
علاوه بر این، دانه چیا مقدار بیشتری آنتی‌اکسیدان دارد، در حالی که تخم شربتی تنها از نظر میزان آهن کمی غنی‌تر از دانه چیاست.
بطور کلی دانه چیا بسیار غنی از فیبر، پروتئین، اسیدهای چرب امگا-3، کلسیم است درحالیکه ارزش غذایی تخم شربتی کمتر از دانه چیا است.
از نظر طعم، دانه چیا بی‌مزه است و به راحتی می‌توان آن را به غذاها، دسرها و سالادها اضافه کرد بدون اینکه طعم اصلی آنها را تحت تأثیر قرار دهد، و در عین حال به ارزش غذایی آنها بیفزاید. در مقابل، تخم شربتی دارای عطر و طعمی ملایم است که ممکن است در غذاها و نوشیدنی‌ها قابل تشخیص باشد.
دانه چیا از گیاه Salvia hispanica به دست می‌آید که اصالتاً یک عضو از خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است اما تخم شربتی از گیاه Ocimum basilicum به دست می‌آید که جزو خانواده لیمیاسیه‌ها محسوب میشود.
راه‌های مختلف مصرف دانه‌های چیا عبارتند از:
این دانه‌های ترد و سفت، به‌راحتی می‌توانند به هر نوع غذا و سالادی اضافه شوند و مورد استفاده قرار گیرند.
برای افرادی که تمایل به مصرف دانه‌های چیا ندارند، پودر چیا به عنوان جایگزینی برای آرد و ادویه در تهیه سوپ، سس، پودینگ و نوشیدنی‌ها مناسب است. همچنین، این پودر می‌تواند به غذاهای کودکان نیز اضافه شود.
روش متداول برای مصرف دانه‌های چیا به صورت خام، افزودن آن به نوشیدنی‌های مختلف البته بعد از خیس کردن بمدت حدود 30 دقیقه تا یک ساعت است. بعد از خیس خوردنف دانه چیا حالت لعاب‌داری پیدا کرده و هضم و جذب مواد مغذی آن ساده تر میشود.
