تحقیقات و مطالعات علمی دقیق انجام شده توسط دانشمندان و متخصصان حوزه پزشکی به وضوح نشان داده است که با انجام معاینات و بررسی دقیق دندان ها و حفره دهان، می توان علائم و نشانه های بسیاری از بیماری های مزمن و جدی از جمله بیماری های قلبی، پوکی استخوان و کم خونی را شناسایی و تشخیص داد. این امر به پزشکان و متخصصان در تشخیص سریع و دقیق این گونه بیماری ها کمک شایانی می نماید و امکان اقدام به موقع و درمان مؤثر را فراهم می سازد.

بیماری‌های قابل تشخیص از طریق معاینه دندان

آیا دهان می‌تواند نشانه‌ای از سلامت کل بدن باشد؟ این ادعا ممکن است کمی اغراق‌آمیز به نظر برسد، اما دهان یکی از اولین مکان‌های بدن است که می‌تواند نشان‌دهنده بیماری شما باشد. به همین دلیل، معاینات پزشکی منظم بخش مهمی از حفظ سلامت هستند. دهان خانه انواع باکتری‌ها است. برخی از این باکتری‌ها اگر بدون کنترل از دهان خارج شوند، می‌توانند موجب بیماری شوند یا شرایطی را ایجاد کنند که باعث بدتر شدن وضعیت سلامتی شما شوند.

در بیشتر موارد، مراقبت از سلامت دهان از طریق مسواک زدن و کشیدن نخ دندان به طور مرتب از تاثیر هر گونه باکتری مضر جلوگیری می کند. با این حال، مراجعه به دندان پزشک از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این بخش از سلامت دهان و دندان نمناک ،با برخی بیماری ها که از طریق دهان قابل شناسایی هستند بیشتر آشنا می شویم.

بیماری هایی که از طریق دهان و دندان تشخیص داده می شوند

بیماری های قلبی :

مطالعات نشان می دهند که بیماری های لثه و التهاب با خطر بالای حمله قلبی یا سکته در ارتباط هستند. اگر سابقه بیماری قلبی یا عوامل خطر دیگر (فشار خون بالا، سابقه سیگارکشیدن و ...) داشته باشید مراقبت از لثه ها و رعایت بهداشت دهان و دندان ضروری است.

اگر نشانه ای از ورم و یا عفونت می بینید به دندان پزشک مراجعه کنید و هر گونه مشکل را با او درمیان بگذارید. بسیاری از افراد که هم مشکلات دندانی و هم بیماری قلبی دارند ، با درمان بیماری های دندانی ، بیماری قلبی آنها نیز به میزان قابل توجهی بهبود می یابد.

بیماری قلبی هیچ علائم دهانی خاصی ندارد اما بسیاری از بیماری های مزمن دندانی با خطر ابتلا به بیماری های قلبی مواجه هستند. علائم رایج عبارت اند از عقب نشینی لثه ، دندان شل، جابه جاشونده یا افتاده.

سرطان :

گاهی اوقات دشوارترین کار تشخیص بیماری است. هرچند که فکر کنید از سلامت خود آگاه هستید، دندان پزشک به احتمال بیشتر لکه قرمز یا برآمدگی غیر معمول را تشخیص می دهد که سرطانی است یا خیر که در این صورت غربالگری سرطان دهان تجویز می شود.

دیابت :

به گفته مرکز پیش گیری بیماری ها یک نفر از 4 نفر افراد بزرگ سال دیابتی نمی دانند که مبتلا هستند. تورم مکرر لثه ، تنفس بد، از دست دادن استخوان و ناتوانی در درمان بیماری های لثه، معمولا شاخص های یک مشکل اساسی هستند و ممکن است یکی از نشانه های دیابت شمرده شود.

این موارد موضوعاتی هستند که شاید بدون مشورت با دندان پزشک متوجه نشوید. ممکن است میزان بالای شکر در خون به سلامت دهان آسیب برساند، همان طور که مواد شیرین کننده یک قوطی نوشابه گازدار به دندان ها آسیب می رساند.

افزایش قند خون موجب خشکی دهان می شود و در نتیجه پلاک ها زیادتر می شود . بنابراین افرادی که دیابت های کنترل شده ندارند، مستعد مبتلا به مشکلات دهان و دندان هستند.

نشانه های رایج دیابت در هان عبارتند از : تنفس بدبو و آبسه های متعدد در لثه . بوی بد دهان مانند بوی یک میوه ترشیده و ناشی از ماده ای به نام کتون است. در صورت تجربه این مسائل به طور مداوم یا بریدگی و سوزش دهان که التیام نمی یابد به پزشک مراجعه کنید.

استرس :

شاید استرس به نظر یک مساله جدی در مقایسه با دیگر بیماری ها نباشد، اما استرس زیاد می تواند اثرات مضر بر سلامت ذهنی و فیزیکی داشته باشد. دندانپزشکان متوجه خواهند شد که آیا دندان های خود را فشار می دهید و یا فک را منقبض می کنید، که نشانه ای از استرس هستند. اگر استرس درمان نشود، می تواند منجر به مشکلات جدی تری مانند افسردگی و یا شکستگی استخوان و یا حتی از دست دادن استخوان شود.

بیماری کرون :

حدود 20 درصد از بیماران مبتلا به اختلال روده ملتهب، دچار زخم دهان می شوند که ممکن است حتی از علائم شکمی مانند گرفتگی عضلات و اسهال پیشی بگیرد. پزشکان بیان می کنند که لب های متورم و زخم های داخل گونه و لب ها با مرکز سفید و هاله قرمزی دیده می شود. اگر فرد مشکوک به بیماری کرون باشد، از اشعه ایکس برای تشخیص بیماری های لثه استفاده و درباره سابقه بیماری او سوال می شود.

کم خونی :

پزشکان بیان می کنند اگر پوشش دهان کسی بسیار کم رنگ است ( یک سایه روشن از صورتی) ممکن است فرد به کم خونی مبتلا باشد، وضعیتی که بدن ، گلبول های قرمز خون کافی برای گردش ندارد. علاوه بر آن، زبان می تواند بافت ناهموار خود را از دست بدهد و به ظاهر صاف برسد.

روماتیسم مفاصل:

روماتیسم مفاصل ممکن است موجب درد و ورم مفاصل شود ، اما علائم اولیه وضعیت ایمنی بدن نیز می تواند در دهان و به خصوص در جوانان ظاهر شود. بیماران با التهاب فک ،درد فک یا کسانی که نمی توانند دهان خود را بیش از حد باز کنند، احتمال ابتلا به روماتیسم مفاصل زودهنگام را دارند.

پوکی استخوان :

تشخیص بیماری های استخوان سخت است چون هیچ نشانه ای ندارد، زیرا بیشتر افراد تا زمانی که دچار شکستگی استخوان نشوند تست تراکم استخوان نمی دهند. با این حال، مراجعه به دندان پزشک می تواند کمک کننده باشد.

پوکی استخوان باعث تغییرات در دندان مانند فاسد شدن ، نمی شود اما باعث تغییرات استخوانی می شود که از دندان ها محافظت می کند .دندان پزشک می تواند از طریق عکس ایکس ری استخوان های دهان مانند استخوان فک، پوکی استخوان را تشخیص دهد.

یک استخوان سالم باید دارای ترکم هم در بخش لبه ها و هم در داخل داشته باشد در غیر اینصورت ، به احتمال زیاد ، بیمار مبتلا به پوکی استخوان است ، در مطالعه ای که در سال 2013 انجام شد ، تراکم ستون فقرات یک زن یائسه با ضخامت استخوان فک او برابر بود ، این بدان معناست که دندان پزشک قادر به شناسایی پوکی استخوان میباشد.

زوال عقل :

تحقیقات جدید در بریتانیا نشان داده است که زوال عقل با از دست دادن دندان مرتبط است . علاوه بر این یک تحقیق در سال 2012 نشان می دهد که افراد سالمند که بهداشت دهانی ضعیفی دارند، 76 درصد بیشتر دچار زوال عقل می شوند. البته این موضوع نیاز به تحقیقات بیشتری دارد و ارتباط بین این دو موضوع کاملاً مشخص نیست.

با این وجود مطالعه ای که در سال 2013 انجام شد ، از کشف یک باکتری مرتبط با عقب نشینی لثه در مغز افرادی که دچار زوال عقل هستند، خبر می دهد . این مسئله اثبات می کند که به احتمال زیاد بیماری زوال عقل نقش مهمی در التهاب لثه و عقب نشینی لثه دارد.

جنون :

از دست دادن حافظه و گیجی تنها نشانه های هشدار ضعف بهداشت دهانی نیست. در حقیقت، محققان دانشگاه کالیفرنیا حدود 5،500 نفر از شهروندان را به مدت 18 سال مورد بررسی قرار دادند و دریافتند کسانی که کمتر از یک بار روزانه مسواک می زنند، 65 درصد بیشتر نسبت به کسانی که هر روز مسواک می زنند به جنون مبتلا می شوند زیرا باکتری بیماری های لثه ممکن است راه خود را به مغز باز کند که باعث التهاب و آسیب مغزی می شود.

رفلاکس (معده و روده):

اسید معده pH پایین تری از سرکه است که به مری و دهان بر می گردد و به مینای دندان آسیب می زند ،این موضوع بیشتر در دندان های جلو دیده می شود. در این شرایط دندان ها فرسایش یافته و باریک تر می شوند.علائم دیگر این مشکل ، احساس طعم ترشی در دهان است.

در حالی که بسیاری از افراد مبتلا به رفلاکس ،سوزش معده دارند اما برخی بیماران در حالی که خواب هستند ، ممکن است ندانند دچار مشکل شده اند و نمی دانند چرا در نیمه های شب بیدار می شوند و این مشکل را تجربه می کنند.

محققان در یک تحقیق در سال 2008 دریافتند که بالغ بر یک سوم افراد بزرگسال که دچار فرسایش در دندانها شده اند ، بیماری رفلاکس معده دارند .توجه داشته باشید این فرسایش بدون ایجاد درد در قفسه سینه نیز ایجاد می شود؛ یعنی شم ممکن است از رفلاکس معده خود اطلاعی نداشته باشید ؛ اما دندانپزشک می تواند این بیماری را تشخیص دهد.