آتاکسی یک نوع اختلال عصبی-عضلانی است که موجب اختلال در هماهنگی و هماهنگی حرکات عضلانی می شود. این بیماری باعث ایجاد مشکلاتی در فعالیت های حرکتی مانند راه رفتن، تعادل، دستکاری اشیاء و سایر کارهای روزمره که نیازمند کنترل و هماهنگی عضلات هستند، می شود. بیماران مبتلا به آتاکسی قادر به انجام این فعالیت ها به درستی و با دقت لازم نیستند و دچار اختلال در اجرای صحیح آنها می شوند.
آتاکسی به معنای فقدان هماهنگی عضلانی در هنگام انجام حرکات ارادی است. این مشکل می تواند بر روی هر نوع حرکتی که نیاز به همکاری عضلات دارد، تأثیر بگذارد، از راه رفتن گرفته تا برداشتن اشیا. آتاکسی نشانه ای از یک مشکل پزشکی اساسی است و خود یک بیماری محسوب نمی شود.چگونه آتاکسی درمان می شود؟
مخچه قسمتی از مغز است که مسئول هماهنگی حرکت در بدن می باشد وقتی مغز فرمان می دهد تا بخشی از بدن حرکت کند، سیگنال های الکتریکی از طریق نخاع به اعصاب محیطی منتقل می شود و سپس عضله را تحت تاثیر قرار می دهد و عضله برای حرکت کردن تحریک می شود.
این قسمت از بدن همچنین دارای اعصاب حساسی است که اطلاعاتی را از محیط در مورد موقعیتش جمع آوری می کند، جایی که بدن در آن زمان آنجا قرار دارد. این سیگنال ها از طریق همان اعصاب محیطی بازمی گردد، اما از طریق راه های مختلفی در نخاع، مخچه این اطلاعات را می گیرد، همچنین از ورودی های بینایی چشم و تعادل از سیستم ویستیبولار گوش داخلی، برای کمک به هموار کردن حرکت ، نقص یک یا چند مورد از این اجزا در مسیر ممکن است منجر به آتاکسیا شود.
آتاکسیای مخچه ناشی از ناهنجاری ها و آسیب موقت یا دائمی به مخچه می باشد. آتاکسی حسی زمانی رخ می دهد که ستون های پشتی نخاعی به درستی عمل نکنند. آنها مسئول انتقال اطلاعات تجربی از بدن به مغز هستند، آسیب به بخش هایی از مغز که باید تفسیر اطلاعات شود، ممکن است باعث ایجاد آتاکسی حسی شود.
آتاکسی وستبولار، باعث کاهش تعادل می شود، زیرا کانال های ویستیبولار به درستی عمل نمی کنند.
آتاکسی ممکن است به ارث برده شده باشد و به علت آسیب ساختاری مغزی یا نخاع ایجاد شود. آتاکسی ژنتیکی ممکن است به جنسیت مربوط باشد، به این معنی که مشکلی در DNA و ژن در کروموزوم x یا y وجود دارد و یا ممکن است به اتوزومال مرتبط باشد، جایی که ناهنجاری یکی دیگر از 23 جفت کروموزوم در آن است.
اسپینوسئر سلول و اتواکسیدی اپیزودیک نمونه هایی از آتاکسیا های اتوزومی غالب هستند. آتاکسیای فریدریچ و آتاکسیای تلانگیستسیا، آتاکسیاهای برگشت پذیر و ارتجاعی هستند.
آسیب های ساختاری به مغز ،ممکن است ناشی از هر گونه ضایعه ای باشد که باعث کاهش خون رسانی به سلول های مغزی می شود ؛ ممکن است شامل آسیب و خونریزی، سکته مغزی یا تومور و مولتیپل اسکلروز باشد.
مسمومیت ها، مواد شیمیایی، الکترولیت، ناهنجاری های هورمونی و سوء تغذیه نیز علل بالقوه ای است که عمدتا بر مغز و عملکرد بدن تاثیر می گذارند و ممکن است بتواند بر کل بدن و عملکردش به طور برگشت ناپذیری تاثیر بگذارد.
شاید الکل یکی از رایج ترین مسمومیت ها برای ایجاد آتاکسی باشد.
علت های دیگر شامل انواع داروهای تجویزی از جمله لیتیوم و داروهای مورد استفاده برای درمان اختلالات تشنج است.
مواد مخدر تفریحی مانند PCP، کتامین و ماری جوانا ممکن است باعث آتاکسی شود.
مسمومیت جیوه ممکن است باعث آتاکسی شود. کمبود ویتامین B12 و کم کاری تیروئید شود علل بالقوه دیگری برای این ابتلا به این مورد هستند.
بیماری ویلسون یک مشکل اتوزومی مغلوب است که بر توانایی بدن برای متابولیزه کردن مس تاثیر می گذارد و ممکن است به آتاکسی منجر شود. این یک نمونه از این است که چرا طبقه بندی آتاکسی کاری دشوار است، زیرا هم علت ژنتیکی و هم علت ساختاری دارد.
گروهی از بیماران مبتلا به آتاکسی وجود دارند که علت آن مشخص نشده است و این نوع آتاکسی به عنوان آتاکسی ایدیوپتیک طبقه بندی می شود ، بیماری سلیاک یک بیماری ایمنی است و اغلب فقط به عنوان یک اختلال گوارشی که در آن بدن نمی تواند هضم گلوتن را انجام دهد، رخ می دهد.
می تواند بر بسیاری از اندام های دیگر بدن تاثیر بگذارد.
آتاکسی مرتبط با گلوتن ممکن است یکی از دلایل آتاکسی ایدیوپاتیک پراکنده باشد.
نشانه های آتاکسی بستگی به اینکه چه بخشی از مغز و یا بدن آسیب دیده، متفاوت است و علائم مشترک در همه موارد، عدم هماهنگی است:
مشکل راه رفتن با راه رفتن تاپایا، که اغلب گسترده و متناوب است که این می تواند منجر به سقوط شود.
حرف زدن ممکن است همراه با لکنت و آرامش و با یک ریتم غیر معمول به کلمات باشد ، بله ممکن است دشوار باشد و بیمار ممکن است به خصوص هنگام نوشیدن مایعات خفه شود.
مشکل در استفاده از دست و انگشت برا باز و بسته کردن دکمه پیراهن، یا برداشتن چنگال یا قاشق برای خوردن. نوشتن، کار با کیبورد، دوختن و بازی کردن با ابزارالات را می تواند تحت تأثیر قرار دهد.
نیشنگموس اصطلاحی که برای توصیف سریع حرکات ناخواسته چشمی است که در آن چشم ها به عقب و جلو حرکت می کنند.
این می تواند باعث دشواری در بینایی و دشواری در خواندن یا حرکت چشم ها از یک کلمه به کلمه بعد شود.
خستگی یک شکایت و علامت رایج است، به احتمال زیاد به این دلیل که عضلات بدن باید کار سخت تری را برای غلبه بر عدم هماهنگی برای انجام فعالیت های روزانه خود انجام دهند.
تاریخچه و معاینه فیزیکی لازم برای تشخیص فرایند بالینی بیماری است که منجر به آتاکسی می شود. سوالاتی ممکن است درباره وجود مواد شیمیایی و دیگر سم ها از شما پرسیده شود. تاریخچه ممکن است شامل تحقق درباره سابقه خانوادگی و خویشاوندانتان باشد که ممکن است مشکلات عصبی داشته باشند. آزمایش عصب شناسی به دنبال یافتن ضعف عضلانی و تغییر در احساسات است.
آزمایشات آزمایشگاهی (خون، ادرار، سوراخ کردن کمر) ممکن است به دنبال علت اختلالات الکترولیتی و شیمیایی باشد و ممکن است سموم دیگر را نیز نمایش دهند. CT اسکن یا MRI مغز و نخاع مورد نیاز می باشد. اگر پتانسیلی از علت خانوادگی یا ژنتیکی وجود دارید، آزمایش ژنتیک را انجام دهید.
علایم بالقوه زیادی برای آتاکسی وجود دارد و ممکن است برای تشخیص قطعی لازم باشند.
متخصص مراقبت های بهداشتی اولیه می تواند با مشاوره گرفتن از متخصص طب داخلی یا متخصص مغز و اعصاب کمکی به تشخیص قطعی یا علت اصلی آتاکسی کند.
از آنجا که آتاکسی علامتی برای بیماری اساسی است و ممکن است لزوما قابل پیشگیری نباشد با این حال، اجتناب از علل خارجی آتاکسی (مواد شیمیایی و سموم) ممکن است موجب جلوگیری از آتاکسی شود ، در حال حاضر، علل ژنتیکی قابل پیشگیری نیست.
درمان های آتاکسی به شرح زیر است:
برای بسیاری از علائم جسمانی آتاکسی، مانند قدم های ناپایا و عدم کنترل اشیا و عضلاتمان، درمان فیزیوتراپی گزینه ای مناسب است. این امر به ویژه در صورتی درست است که می توان هنوز هم بدون کمک یک دستگاه راه رفت.
این یک شکل خفیف آتاکسی است، و در طول زمان، کنترل بیشتری در مفصل و اندام رخ می دهد و همچنین بسیاری تمرینات در خانه وجود دارد که می تواند کنترل عضلات را تقویت کند و عملکرد سیستم عصبی را بهبود بخشد.
یکی از درمان های سنتی برای این وضعیت ناتوان کننده از فرهنگ آیوودیک - گیاه آشواگاندا است. این روش درمان باعث تقویت خصوصیات مغز، بهبود عملکرد سیستم عصبی مرکزی، و کاهش استرس و اضطراب می باشد. آشواگاندا در واقع می تواند به بدن کمک کند تا با این بیماری و اختلال هماهنگ شود، و به معنای واقعی مغز و بدن ما را تغییر دهید.
برخی تحقیقات نشان داده اند که کمبود این ویتامین می تواند علائم آتاکسی را ایجاد کند. به طور خاص، کمبود ویتامین E می تواند عملکرد سیستم عصبی ضعیف را به دنبال داشته باشد.
ویتامین E همچنین به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می کند که باعث کاهش کلی اکسیداتیو استرس در بدن می شود و به همه سیستم های بدن کمک می کند تا به درستی عمل کنند - بعضی از مواد غذایی غنی از ویتامین E عبارتند از بادام زمینی، اسفناج، بادام، مارچوبه، سبز خردل و آفتابگردان هستند.
از آنجایی که آتاکسی عمدتا مسئله التهاب یا عملکرد ضعیف مخچه و سایر نقاط سیستم عصبی مرکزی است، یک راه حل فیزیکی نیز ممکن است گزینه مناسبی باشد.برخی از تحقیقات نشان داده است که ماساژ تخصصی با تمرکز بر روی سر و گردن می تواند تنش و التهاب زیاد عضلات و بافت سر و گردن را از بین ببرد و به شما کمک می کند تا کنترل عضلات را به دست آورید.
جنبه متفاوتی از درمانی که می تواند برای کسانی که از آتاکسی فیزیکی رنج می برند مفید است، تمرین های هماهنگی است. ناتوانی در نوشتن درست، نگه داشتن اشیا به طور عادی و حرکت آسان می تواند تاثیر عمده ای بر کیفیت زندگی داشته باشد.
کاردرمان ها می توانند مجموعه ای از تمرینات و فعالیت های هماهنگی را برای تقویت عملکرد عصبی و بهبود حافظه و عملکرد عضلانی، به ویژه در مهارت های حرکتی، که اغلب در اثر این اختلالات عصبی ایجاد می شود، را ارائه دهند.
این ویتامین که همچنین به عنوان تیامین شناخته می شود.کمبود ویتامین B1 با شروع بیماری آتاکسی ارتباط نزدیکی دارد. تیامین برای متابولیسم. مواد مغذی اهمیت دارد و دارای نقش های مختلف کوآنزیمی دارد و بدون آن عملکرد سیستم عصبی ضعیف می شود. غذاهای غنی از ویتامین B1 عبارتند از ماهی، دانه، آجیل، نان و نخود سبز.
پتانسیل تقویتی ماهی سالمون و ماهی های دیگر تقریبا به طور کامل غنی از اسیدهای چرب امگا 3 در این موجودات دریایی خاص است.اسید چرب امگا 3 دارای خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی هستند که برای سیستم عصبی بسیار مهم هستند. با کاهش سطوح اکسیداتیو استرس و بهبود عملکرد شناختی، این اسید های چرب به مهار کردن بدترین علائم آتاکسی کمک می کنند.
از آنجایی که بسیاری از علل بالقوه آتاکسی، از بیماری سلیاک گرفته تا اختلالات خود ایمنی، یک درمان جامع مانند زردچوبه، انتخاب عاقلانه ای است.مواد فعال موجود در زردچوبه، کورکومین، یکی از قوی ترین آنتی اکسیدان هایی است که ما شناسایی کرده ایم و می تواند اثرات ایمنی حفاظتی، اثرات شناختی و حتی متابولیسم را بهینه سازی کند.اضافه کردن این ادویه به رژیم غذاییتان می تواند برخی از علل زمینه ای این بیماری را از بین ببرد و علائم را درمان کند.
مطالعات نشان داده اند که خوردن ترکیب مناسب چربی های سالم در رژیم غذایی می تواند علائم آتاکسی را کاهش دهد. روغن زیتون غنی از ترکیبات پلی فنولی و سایر آنتی اکسیدان های دیگر و همچنین اسیدهای چرب امگا 3 است، و این باعث می شود که گزینه ای بسیار سالم تر از روغن های گیاهی معمولی باشد، مخصوصا اگر شما در معرض خطر آتاکسی هستید.
همانطور که ذکر شده، آتاکسی می تواند در انواع و شدت های مختلفی وجود داشته باشد.
اگر درمان مناسب و به حداقل رساندن نشانه ها را می خواهید، مهم است که با یک متخصص پزشکی آموزش دیده صحبت کنید.
بسیاری از این درمان های خانگی فقط برای علائم و انواع خاصی قابل استفاده هستند، به طوری که مشخص تر بودن وضعیت شما، بیشتر احتمال دارد تا رویکرد درمان مناسبی را انتخاب کنید!
