مساله خواب و استراحت در ماه مبارک رمضان از اهمیت به سزایی برخوردار است. در این ایام که روزه داری و عبادات شبانه روزی مسلمانان را به چالش می کشد، داشتن خوابی آرام و مناسب می تواند نقش بسزایی در تقویت جسم و روح ایفا نماید. با اتخاذ راهکارهای مناسب از جمله تنظیم ساعات خواب و بیداری، استفاده از تکنیک های آرام سازی و تمرینات تنفسی، و همچنین رعایت برخی الگوهای تغذیه ای، می توان به خوابی راحت و مفید در این ایام دست یافت. بدین ترتیب، مسلمانان با نشاط و انرژی بیشتری به عبادات و فعالیت های معنوی خود در ماه رمضان می پردازند.
یکی از رفتارهای شایع در میان روزه داران، اختلال در الگوی خواب است. این مسئله ناشی از بیدار شدن زودهنگام در صبح و همچنین ضعف و خستگی فرد است. برخی افراد برای جبران این ضعف و گذران روز، خواب خود را به ساعات روز منتقل می کنند. بر خلاف تصور عمومی، خوابیدن بیش از حد پس از اذان صبح یا در طول روز، نه تنها به کاهش ضعف روزه دار کمک نمی کند، بلکه آن را تشدید خواهد نمود. اگرچه این خواب، با افزایش رطوبت بدن، در کاهش تشنگی روزه دار موثر است.
یک متخصص طب کار و فلوشیپ اختلالات خواب و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی یزد،در توضیح بهداشت خواب اظهار داشت:بهداشت خواب به معنی این است که ساعت خواب و بیداری باید منظم باشد. وی در مورد راحتی در خواب گفت:شب ها باید از مصرف غذاهای حجیم و پرکالری پرهیز کنیم وحواسمان باشد از سر شب که در خانه چراغ های زیادی روشن است از ساعت 9 شب به بعد لامپ های خانه را کم کم خاموش کنیم و خانه به سمت تاریکی برود تا مغز برای زمان خواب آماده بشود. این متخصص افزود:برای روز اگر فرد می خواهد فعالیت بدنی شدید داشته باشد باید قبل از تاریک شدن هوا این فعالیت های ورزشی را انجام دهد. از ساعت 9 شب به بعد فعالیت ورزشی و بدنی شدید را توصیه نمی کنیم و در ساعات آخر شب بدن باید آرامش داشته باشد. به گفتهاین متخصص افراد باید از مصرف مواد کافیین دار ، چای، قهوه، نوشابه های گاز دار در شب ها بعد از ساعت 9 شب خودداری کنند.همچنین استفاده از تبلت،تلفن همراه و وسایل الکترونیکی ممنوع است و نباید از نور های مصنوعی که زمان خواب را به عقب می اندازد خودداری کنیم. وی افزود:کمبود یا وجود برخی از مواد غذایی ممکن است باعث به هم خوردن برنامه ساعت خواب ما شوند، خیلی مهم است اگر فردی رژیم می گیرد زیر نظر شخص متخصص تغذیه باشد و کمبودهای بدن را بداند و آن ها را جبران کند ، رژیم غیر اصولی می تواند چرخه خواب را به هم بزند. وی با اشاره به اینکه سیستم خواب در ماه مبارک رمضان تغییر می کند،تاکید کرد:فرد روزه دار مقداری از شب را برای سحری به اجبار بیدار است. توصیه می کنم حتما مقدار کمبود خواب جبران شود چرا که در غیر اینصورت کاهش تمرکز و دقت و خواب آلودگی برای فرد در طول روز ایجاد می شود. به گفته این متخصص، کمبود خواب سحر به راحتی قابل جبران است. اگر برنامه ریزی خوبی داشته باشیم،هم از معنویات این ماه استفاده می کنیم و هم ساعت خواب کافی داریم تا در کارهایمان اختلال ایجاد نشود. یک سری خصوصیات فردی در خواب افراد است که هرفردی باید آن را بشناسد. مثلا فردی شب زود می خوابد و صبح زود بیدار می شود، این افراد در ماه رمضان هیچ مشکلی ندارند، ولی افرادی هستند که شب دیر می خوابند و صبح زود بیدار می شوند. این افراد به خاطر استفاده از ابزارهای الکترونیکی بعد از سحر خوابشان به هم می ریزد، آنها با رعایت چند توصیه ساده می توانند بعد از سحر خوب بخوابند.افراد روزه دار سحر را کوتاه بیدار باشند و مدت زمان زیادی صرف پختن و آماده کردن غذا نکنند،این افراد باید در محیطی آرام و بدون سر و صدا غذا را صرف کرده و نور محیط باید خیلی کم باشد. همچنین از مصرف چای نوشیدنی کافیین دار کمتر استفاده شده و در سحر و بیشتر از آب به عنوان نوشیدنی استفاده شود.
