کاهش توده عضلانی و جایگزینی چربی به جای آن در بدن، پدیده ای به نام سارکوپنیا نامیده می شود. این پدیده معمولاً با افزایش سن همراه است و می تواند منجر به مشکلات قابل توجهی در دوران پیری گردد. سارکوپنیا به عنوان یک فرایند طبیعی و فیزیولوژیک در پیری محسوب می شود که با کاهش تدریجی توده و قدرت عضلانی بدن مشخص می گردد. این امر می تواند تأثیرات نامطلوبی بر استقلال، سلامت و کیفیت زندگی سالمندان داشته باشد و نیازمند توجه و مدیریت مناسب است.
بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط بنیاد بین المللی پوکی استخوان (IOF)، توده عضلانی در حدود 40 سالگی شروع به کاهش می کند و از دست دادن بافت ماهیچه ای ممکن است با رسیدن 60 به 70 و 70 سالگی سریعتر پیشرفت کند؛ هرچند میزان دقیق کاهش متغیر است و احتمال دارد فرد در هر دهه 3 تا 8 درصد از حجم عضلات خود را از دست بدهد.
از دست دادن توده عضلانی شامل کاهش تعداد فیبرهای ماهیچه ای و اندازه آنها می شود. ترکیب فیبرهای ماهیچه ای کمتر و کوچکتر باعث آتروفی یا کوچک شدن ماهیچه ها می شود. با ما در این بخش از بهداشت و سلامت نمناک همراه شوید تا در این مورد اطلاعات مهم و مفید بیشتری بدانید.
اگرچه پیری عامل اصلی ایجاد سارکوپنی است اما عوامل دیگری در از دست دادن توده عضلانی نقش دارند. آنها عبارتند از:
فعالیت بدنی کم یا بی تحرکی با افزایش سن افراد را در معرض خطر ابتلا به سارکوپنی قرار می دهد.
عادات غذایی نامناسب نیز می تواند در ایجاد سارکوپنی نقش داشته باشد. اگرچه تغذیه نامناسب در هر سنی خوب نیست، اما ممکن است بر سرعت کاهش توده عضلانی در افراد مسن تأثیر بگذارد.
مصرف مقادیر زیادی از غذاهای تولید کننده اسید مانند غلات و غذاهای فرآوری شده، و عدم مصرف سبزیجات و میوه ها به مقدار کافی ممکن است بر حجم ماهیچه ها تأثیر منفی بگذارد.
بسته به میزان توده عضلانی از دست رفته فرد، علائم سارکوپنی ممکن است متفاوت باشد. علائم عبارتند از:
با انواع سارکوپنی آشنا شوید:
سارکوپنی اولیه تخریب توده بدون چربی بدن و سیستم کلی اسکلتی عضلانی وابسته به سن است. عوامل زیر باعث ایجاد و پیشرفت سارکوپنی مربوط به سن می شوند.
سارکوپنی ثانویه به دلیل فعالیت بدنی نامناسب و تمرینات ایجاد می شود که منجر به از دست دادن ماهیچه ها به ویژه در اندام تحتانی می شود. همچنین ممکن است به دلیل وجود بیماریها و سایر اختلالات بدن رخ دهد:
اختلالات تغذیه ای نیز می تواند باعث ایجاد سارکوپنی ثانویه شود. عوامل زیر مسئول بروز این اختلال هستند:
وجود سارکوپنیا منجر به بروز مشکلات و عوارضی که در ادامه بخش بهداشت و سلامت نمناک خوهید خواند می شود:
پزشکان اغلب سارکوپنی را بر اساس علائمی که فرد بیان می کند تشخیص می دهند. در برخی موارد، پزشک ممکن است برای تشخیص اسکن سنجش تراکم استخوان (DXA) و آزمایش سرعت راه رفتن را توصیه کند.
DXA از اشعه ایکس با انرژی کم برای اندازه گیری جرم اسکلت استفاده می کند. DXA معمولاً تراکم استخوان را اندازه گیری و پوکی استخوان را آزمایش می کند.
هنگامی که همراه با آزمایش سرعت راه رفتن سنجیده شود، ممکن است در تشخیص سارکوپنی مفید باشد.در برخی موارد، پزشکان ممکن است آزمایش های اضافی مانند اندازه گیری قدرت دست را انجام دهند.
یکی از مراحل درمان در تمام بیماری و مشکلات جسمی روحی، بحث کنترل علائم است که برای سارکوپنی شامل مواردی است که در ادامه خواهید خواند.
تمرینات هوازی یا بی هوازی برای افزایش قدرت عضلات، توده عضلانی و تراکم استخوان مفید است. جلسات آموزشی باید به مدت 30 دقیقه سه تا چهار بار در هفته به مدت 10-12 هفته برگزار شود.
مطالعه نشان داد انجام ورزش به همراه مصرف روغن ماهی در رژیم غذایی باعث افزایش قدرت و اندازه ماهیچه ها در زنان مبتلا به سارکوپنیک می شود.
مصرف کم پروتئین 0.45 گرم در کیلوگرم در روز نشان داد که تأثیر منفی بر ماهیچه های بدون چربی و عملکرد بدنی دارد. مطالعات نشان می دهد که 1.2-1.5 گرم/کیلوگرم پروتئین در روز برای افراد مسن، 0.8 گرم/کیلوگرم در روز برای میانسالی کافی است.
مطالعه اخیر نشان داد که مقدار مطلوب پروتئین 25-30 گرم در هر وعده غذایی است و باید در همه وعده های غذایی روزانه به طور مساوی توزیع شود. متابولیسم پروتئین تقریباً پس از مصرف 30 گرم در هر وعده غذایی تقریباً پایدار است بنابراین، افزودن پروتئین بیشتر باعث تحریک سنتز پروتئین در بافت ماهیچه ای نمی شود.
مصرف مکمل ویتامین دی برای بیماران مبتلا به سارکوپنی اهمیت دارد.
هورمون ها هورمونهای جنسی به عنوان تستوسترون و استروژن به دلیل اثرات آنابولیکی می توانند به افزایش قدرت ماهیچه ها کمک کنند با این حال، عوارض جانبی مربوط به رشد بدخیم یا اختلالات متابولیک نیز با استفاده از هورمون ها مشاهده شد.
