تشنج یک وضعیت پزشکی شایع است که با یک حمله ناگهانی و غیرقابل کنترل در مغز مشخص می‌شود. این حملات می‌توانند نشانه‌ای از وجود یک بیماری در مغز باشند. در واقع، بیماری صرع شایع‌ترین علت اصلی برای بروز تشنج‌های مکرر است. افراد مبتلا به صرع معمولاً دچار این نوع حملات ناگهانی و تکرارشونده در مغز می‌شوند که می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر کارکرد طبیعی مغز و زندگی روزمره آنها داشته باشد.
این سوالات و سایر سوالات مربوط به تشنج در میان کودکان و بالغین در ادامه این بخش از سلامت نمناک به درخواست شما کاربران نمناکی بیان شده است. اما قبل از هر توضیحی، باید خاطرنشان کنیم که این اطلاعات صرفاً برای افزایش آگاهی شما است و هیچ جنبه دیگری ندارد. این اطلاعات جامع و گسترده در مورد تشنج در کودکان و بالغین به شما کمک خواهد کرد تا بهتر درک کنید که چه چیزی باعث تشنج می‌شود و چگونه باید با آن برخورد کرد. همچنین این اطلاعات به شما کمک خواهد کرد تا بتوانید به طور موثرتری از خود و عزیزانتان در برابر این وضعیت محافظت کنید.
تشنج یا همان اصطلاح رایج غش کردن که با انقباضات اعضای بدن همراه است همشه به خاطر بیماری صرع نمی تواند باشد، بلکه علائم و دلایل مختلفی در بروز این بیماری نقش دارند.تشنج یک حمله ناگهانی، یک اغتشاش و غیر قابل کنترل در مغز است. این می تواند باعث ایجاد تغییراتی در رفتار، حرکات و احساسات و در سطوح آگاهی شود.
اگر شما دو یا چند مورد حمله و یا حملات مکرر داشته باشید، دچار صرع خواهید شد. انواع زیادی از تشنج وجود دارد که شدت آن ها باهم متفاوت است. انواع صرع ها از نظر اینکه از کجا و چگونه در مغز شروع می شوند، باهم فرق می کنند.
اکثر حملات از 30 ثانیه تا دو دقیقه طول می کشند. حمله ای که بیش از پنج دقیقه طول بکشد، یک وضعیت اورژانسی پزشکی است. تشنج از آنچه فکر می کنید رایج تر است. تشنج می تواند پس از سکته، آسیب سر، عفونت هایی مانند مننژیت و یا یک بیماری دیگر رخ دهد.
با این حال بسیاری از اوقات علت یک حمله مشخص نیست. بیشتر این اختلالات می توانند با دارو کنترل شوند، اما مدیریتشان می تواند تاثیر قابل توجهی بر زندگی روزمره افراد داشته باشد.
علایم و نشانه های تشنج می توانند از خفیف تا شدید و بسته به نوع حمله متغیر باشند.
علائم صرع و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
پزشکان عموماً تشنج را به صورت کانونی یا کلی طبقه بندی می کنند، براساس این که چگونه و کجا فعالیت غیر عادی مغز شروع می شود. تشنج ممکن است به عنوان شروع نامعلوم طبقه بندی شوند، در صورتی که معلوم نباشد این حمله چگونه آغاز می شود.
تشنج کانونی ناشی از فعالیت غیر عادی الکتریکی در یک ناحیه از مغز است. حملات کانونی می توانند بدون از دست دادن آگاهی و یا بدون از دست دادن هوشیاری رخ دهند.
این تشنج شامل تغییر و یا از بین رفتن آگاهی و هوشیاری هستند. ممکن است به جایی خیره شوید و به طور معمول به محیط خود واکنش نشان ندهید و یا حرکات تکراری مانند مالش دست، جویدن، بلعیدن و یا پیاده روی را انجام دهید.
این حملات ممکن است احساسات را تغییر دهد و یا طرز نگاه کردن اشیا، بو، احساس، چشایی یا صدا را تغییر دهند اما شما هوشیاری خود را از دست نمیدهید. این تشنج ممکن است منجر به حرکت ناخواسته بخشی از بدن، مانند یک بازو یا پا و علائم حسی خود به خودی مانند خارش و گیجی شوند. علایم تشنج کانونی ممکن است با اختلالات عصبی دیگر مثل میگرن، مشکلات خواب یا بیماری ذهنی اشتباه گرفته شود.
تشنجی که به نظر می رسد شامل تمام بخش های مغز می شوند، تشنج کلی نامیده می شوند.
عدم تشنج که قبلاً به عنوان یک تشنج کوچک شناخته می شد، اغلب در کودکان رخ می دهد و با خیره شدن به فضا و یا حرکات ظریف بدنی، مانند چشمک زدن و یا زدن لب، مشخص می شود.
حملات ناگهانی باعث سفت شدن عضلات شما می شوند. این حملات معمولاً بر روی کمر، بازوها و پاها تاثیر می گذارند و ممکن است باعث شوند که شما زمین بیفتید.
تشنج اتونیک، که به عنوان تشنج قطره ای هم شناخته می شود، باعث از دست رفتن کنترل ماهیچه می شود که ممکن است باعث شود که شما به طور ناگهانی بیفتید و یا سقوط کنید.
تشنج کلونی با حرکات مکرر یا ریتمیک در ارتباط هستند. این حملات معمولاً بر گردن، صورت و بازوها تاثیر می گذارند.
تشنج میوکلونیک معمولاً به صورت ناگهانی و مختصر باعث تکان هایی در بازو و پاها می شوند.
تشنج تونیک- کلونی که قبلاً به عنوان تشنج گرندمال در همه جا شناخته می شد، درامیتیک ترین نوع صرع است و می تواند باعث از دست رفتن ناگهانی هوشیاری، عضلات منقبض و لرزیدن و گاهی اوقات از دست دادن کنترل مثانه و یا گاز گرفتن زبان شما شود.
در صورت بروز هر یک از موارد زیر، به دنبال کمک فوری پزشکی باشید:
سلول های عصبی (نورون ها) در مغز ایمپالس ها الکتریکی را ارسال و دریافت می کنند که به سلول های عصبی مغزتان اجازه ارتباط می دهند. هر چیزی که این مسیرهای ارتباطی را مختل کند، می تواند منجر به تشنج شود.
شایع ترین علت تشنج، صرع است. اما هر فردی که دچار تشنج می شود، صرع ندارد.
بعضی اوقات حملات به این دلایل ممکن است که اتفاق بیفتند:
داشتن یک تسنج در مواقع خاص می تواند منجر به شرایطی شود که برای شما یا دیگران خطرناک هستند. در این موارد در معرض خطر هستید:
افتادن:
اگر در طی یک تسنج بیفتید، ممکن است سرتان مجروح شود و یا استخوانتان بشکند.
تصادف اتومبیل:
حمله ای که باعث از دست دادن آگاهی و یا کنترلتان می شود، می تواند خطرناک باشد، مخصوصا اگر شما در حال رانندگی با اتومبیل هستید یا با تجهیزات دیگری کار می کنید.
غرق شدن:
اگر در هنگام شنا و آب تنی دچار تشنج شوید، در معرض غرق شدن قرار می گیرید.
مشکلات بارداری:
تشنج در دوران بارداری برای مادر و برای کودک خطراتی را ایجاد می کند و برخی داروهای ضد صرع، خطر نقص های مادرزادی را افزایش می دهند.اگر مبتلا به صرع هستید و قصد دارید باردار شوید، با پزشک خود مشورت کنید.
مسائل سلامتی عاطفی:
افراد مبتلا به تشنج معمولاً مشکلات روانی، مانند افسردگی و اضطراب دارند.
پس از تشنج، پزشک شما به طور کامل علایم و تاریخچه پزشکی را بررسی خواهد کرد. او ممکن است چند آزمایش برای تعیین علت و ارزیابی احتمالی آن انجام دهد.
این آزمایش ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
تست عصبی:
ممکن است پزشک رفتار، توانایی های حرکتی و عملکرد ذهنی شما را آزمایش کند تا مشخص کند که آیا شما مشکل با مغز و سیستم عصبی دارید یا خیر.
تست های خون:
پزشک ممکن است یک نمونه خون را برای بررسی علائم عفونت، شرایط ژنتیکی، میزان قند خون و یا عدم تعادل الکترولیت بگیرد.
پونکسیون کمری:
اگر پزشک مشکوک به دلیل عفونت برای تسنج شود، ممکن است نیاز باشد که یک نمونه از مایع مغزی - نخاعی شما را برای آزمایش بگیرد.
الکتروانسفالوگرام (EEG):
در این تست، پزشکان الکترودهایی را با یک ماده خمیری مانند، به پوست سر شما وصل می کنند. الکترودها، فعالیت الکتریکی مغز را ثبت می کنند که به شکل خطوط موجی بر روی یک ثبت EEG نشان داده می شود. EEG ممکن است الگویی را آشکار کند که به پزشکان بگوید که آیا حمله مجدد رخ می دهد یا خیر.
تست EEG همچنین ممکن است به پزشک کمک کند شرایط دیگری را که تشنج را به عنوان دلیل حمله شما تقلید می کند، حذف کند.
پرتونگاری کامپیوتری (CT):
سی تی اسکن از اشعه ایکس برای به دست آوردن تصاویر مقطعی از مغز استفاده می کند. CT اسکن می تواند ناهنجاری هایی را در مغز شما آشکار کند که ممکن است باعث یک حمله، مانند تومور، خونریزی و کیست شود.
ام آر آی:
یک اسکن MRI از مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای ایجاد یک بررسی دقیق از مغز استفاده می کند. چنانچه در بخش سلامت نمناک بیشتر توضیح خواهیم داد پزشک ممکن است قادر به تشخیص ضایعات و یا ناهنجاری در مغز شما باشد که می تواند منجر به صرع شود.
پرتونگاری انتشار پوزیترون (PET). اسکن PET از مقدار کمی از مواد رادیو اکتیو با مقدار کمی از رادیو اکتیو برای کمک به تصویرسازی مناطق فعال مغز و تشخیص ناهنجاری ها استفاده می کند.
توموگرافی کامپیوتری توزیع تک فوتون (SPECT .(SPECT مقدار کمی از مواد رادیو اکتیورا به بدن تزریق می کند تا یک نقشه سه بعدی از فعالیت جریان خون در مغز شما که در طول یک حمله رخ می دهد، ایجاد کند.
هر کسی که یک بار دچار تشنج می شود قرار نیست باز هم این حمله در او تکرار شود، و به این دلیل که یک حمله می تواند یک حادثه مجزا باشد، پزشک باید تصمیم بگیرد که درمان را شروع کند یا خیر.
هدف بهینه در درمان تشنج به دست آوردن بهترین درمان ممکن برای متوقف کردن آن، با کم ترین اثرات جانبی است.
درمان تشنج اغلب شامل استفاده از داروهای ضد تشنج است. چندین گزینه برای داروهای ضد تشنج وجود دارد. هدف یافتن دارویی است که برای شما بهتر عمل می کند و عوارض جانبی کمتری داشته باشد. در برخی موارد، پزشک ممکن است بیش از یک دارو را توصیه کند.
اگر داروهای ضد تشنج موثر نباشند، درمان های دیگر ممکن است مناسب باشند:
جراحی:
هدف جراحی جلوگیری از تشنج است. جراحان، محلی که در مغز که در آن تشنج شروع می شود را پیدا می کنند و از بین می برند.
تحریک عصبی:
دستگاهی در زیر پوست سینه شما کار گذاشته می شود که عصب واگوس را تحریک می کند و سیگنال هایی را به سمت مغز ارسال می کند را مهار می کند. همراه با این درمان ممکن است دارو هم مصرف کنید، اما کمتر.
واکنش تحرک عصبی:
در طی این درمان، دستگاهی بر روی سطح مغز یا در بافت مغز کار گذاشته می شود که می تواند منجر به کشف فعالیت تشنج شود و تحریکات الکتریکی را متوقف می کند.
تحریک عمقی مغز:
پزشکان در نواحی خاصی از مغز الکترودهایی را وارد می کنند تا تکانش های الکتریکی را تولید کنند که فعالیت غیرعادی مغز را تنظیم می کنند. الکترودها به دستگاه ضربان ساز مانندی که زیر پوست سینه شما قرار دارد و مقدار تحریک تولید شده را کنترل می کند، متصل می شوند.
پیروی از رژیم غذایی با چربی کم و کم کربوهیدراتی می تواند کنترل تشنج را بهبود ببخشد.
زنانی که حملات قبلی داشته اند، عموماً می توانند بارداری های سالمی داشته باشند. نقص های مادرزادی مربوط به داروهای خاصی است که گاهی اوقات رخ می دهند. به طور خاص، والپرویک اسید - داروی تشنج کلی - مرتبط با نقص شناختی و نقص های لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا است.
در برخی موارد، ممکن است بهتر باشد که مقدار داروی تشنج را قبل و یا در طول دوران بارداری تغییر داد.داروها ممکن است در موارد نادر تغییر کنند.
برخی از داروهای ضد تشنج می تواند اثربخشی داروهای پیشگیری از بارداری را تغییر دهند.
اگر پیش گیری از بارداری اولویت بالایی برایتان دارد، با پزشک خود مشورت کنید که آیا داروی شما تداخلی ایجاد می کند یا خیر.
در ادامه این بخش از سلامت نمناک چند گام وجود دارد که می توانید با استفاده از آنها تشنج خود را کنترل کنید:
دارو را درست مصرف کنید:
مصرفش را قبل از صحبت با پزشک خود تغییر ندهید. اگر احساس می کنید که داروهای شما باید تغییر کند، آن را با پزشک خود بررسی کنید.
به اندازه کافی استراحت کنید:
کمبود خواب می تواند منجر به تشنج شود. حتماً هر شب استراحت کافی داشته باشید.
دستبند هشدار پزشکی بزنید:
این کار به پرسنل اورژانس کمک خواهد کرد تا اگر دچار حمله ای شدید، به درستی شما را درمان کنند.
فعال باشید:
ورزش کردن و فعال بودن می تواند به شما کمک کند تا سالم بمانید و افسردگیتان را کاهش دهید. مطمئن شوید که به اندازه کافی آب می نوشید و در صورت خستگی خوب استراحت می کنید.
انتخاب های سالم داشته باشید:
مدیریت استرس، محدود کردن نوشیدنی های الکلی و پرهیز از سیگار منجر به سبک زندگی سالم می شود.
تشنج معمولاً منجر به جراحت جدی نمی شود، اما اگر دچار تشنج مکرر شده باشید، ممکن است که آسیب ببینید. این گام ها می توانند به شما در جلوگیری از آسیب در طول یک حمله کمک کنند:
مواظب آب باشید:
به تنهایی شنا نکنید و یا تنها در قایق نمانید.
کلاه ایمنی برای محافظت در طول فعالیت هایی چون دوچرخه سواری یا مشارکت ورزشی بپوشید.
اثاثیه خود را اصلاح کنید:
مبلمانی با با گوشه های تیز نگیرید و صندلی هایی را انتخاب کنید که دسته دارند و می توانید آنها را بگیرید. از فرش ضخیم استفاده کنید تا اگر در حال افتادن بودید از شما محافظت کنند.
داشتن نکات کمک های اولیه در جایی که مردم به راحتی می توانند آن ها را ببینند. مانند شماره تلفن های مهم.
بسیار مفید است که بدانید وقتی دچار حمله ناگهانی شدید، چه کاری را باید انجام دهید. اگر شما در خطر حمله قرار دارید، این اطلاعات را با خانواده، دوستان و همکارانتان درمیان بگذارید تا آن ها بدانند چه کارهایی را باید انجام دهند.
برای کمک به افراد در طول یک حمله، این گام ها را بردارید:
