چشم ها به عنوان یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین اعضای بدن بشمار می‌روند. در مواقع بروز برخی مشکلات و اختلالات چشمی، انجام اقدامات اولیه و توصیه‌شده ضروری است تا از تشدید و گسترش این مسائل جلوگیری به عمل آید. این اقدامات اولیه می‌توانند نقش مهمی در پیشگیری از عوارض و مسائل بعدی ایفا کنند. بنابراین، آگاهی و دانش کافی در خصوص چگونگی انجام این اقدامات اولیه و به‌موقع، حائز اهمیت فراوان است.
چشم انسان مجهز به مکانیسم های محافظتی متعددی است که از آن در برابر آسیب ها حفاظت می کنند. مژه ها از ورود گرد و غبار به چشم جلوگیری کرده و همچون مانعی عمل می کنند. آنها همچنین اشیای نزدیک به چشم را شناسایی کرده و موجب چشمک زدن می شوند. ابروها نیز نقش مهمی در انحراف عرق و باران از چشم ایفا می کنند و آنها را به اطراف چشم هدایت می نمایند. پلک ها نیز توانایی بسته شدن سریع در کسری از ثانیه را داشته و چشم ها را می پوشانند تا از ورود اجسام به داخل آنها جلوگیری کنند. همچنین اشک تولید شده توسط غدد اشکی، اجسام خارجی را از قرنیه خارج می کند. با این حال، این اقدامات محافظتی نمی توانند از همه آسیب ها جلوگیری کنند.
نکات مربوط به کمک های اولیه در زیر بیانگر برخی اقدامات فوری است که می توانید پس از آسیب دیدگی چشم انجام دهید، اما توجه داشته باشید که مراجعه به پزشک متخصص چشم در اسرع وقت اهمیت زیادی دارد. آسیب دیدگی چشم را نمی توان دست کم گرفت، به خصوص اگر بخشی از چشم را که گیرنده درد ندارد تحت تأثیر قرار دهد. به تعویق انداختن مراجعه به پزشک، آسیب را تشدید می کند و می تواند منجر به از دست دادن دائمی بینایی شود. فقط یک متخصص چشم می تواند چشم را معاینه کند و درمان مناسب را به شما پیشنهاد دهد. در این بخش از بهداشت و سلامت نمناک با راهکارهای پیشگیری و درمان چشم آسیب دیده آَشنا شوید.
برای هر نوع آسیب وارده به چشم، اقدامات خاصی باید انجام شود که برای آشنایی هر چه بیشتر شما در ادامه به صورت دسته بندی شده آورده ایم.
با چسباندن یک لیوان کاغذی به نواحی اطراف چشم می توان از آسیب چشم تا زمان مراجعه به پزشک جلوگیری کرد.
چشم را با آب نشویید زیرا اینکار می تواند پاتوژن های بیشتری را به زخم وارد کند و باعث عفونت شود.
از داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین، ایبوپروفن یا داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی دیگر خودداری کنید، زیرا ممکن است خونریزی را افزایش دهد.
چشم را نمالید، زیرا ممکن است باعث خراش قرنیه شود.
به آرامی پلک بالایی را بلند کرده و از روی مژه های پایین ذرات را خارج کنید. مژه ها مانند برس تمام ذرات زیر پلک را از بین می برند.
به آرامی چندین بار پلک بزنید و اجازه دهید اشک ها ذرات را بیرون بریزند.
اگر جسم خارجی به وضوح دیده نمی شود یا روی قسمت رنگی چشم قرار دارد ، این کار را ادامه ندهید ، باید چشم های خود را ببندید و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
از سوزن یا جسم نوک تیز برای برداشتن جسم از چشم استفاده نکنید.
همیشه قبل از لمس چشم، دستان خود را با آب و صابون بشویید زیرا احتمال انتقال گرد و غبار و باکتری از دست به چشم بسیار زیاد است.
بلافاصله چشم را با آب استریل یا محلول شستشوی چشم شستشو دهید و فوراً به پزشک مراجعه کنید.
چشم را نمالید و فشار ندهید.
از کمپرس سرد کوچک برای کاهش درد و تورم استفاده کنید.
حتی یک ضربه سبک می تواند باعث آسیب شدید چشم شود. اگر تورم، تغییر رنگ (سیاهی چشم) ، درد یا اختلال بینایی رخ دهد باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
چشم را با آب استریل یا محلول شستشوی چشم شستشو دهید.
هرگز چشم هایتان را نمالید.
اگر نمی توانید با شستشوی چشم ، گرد و غبار را از بین ببرید، به آرامی چشم را ببندید و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
اگر دچار خونریزی شدید، چشم را نشویید بلکه آن را با پارچه نخی نگه دارید و بلافاصله به بیمارستان مراجعه کنید.
درمان چشم بستگی به شدت ضربه دارد. صدمات جزئی به آرامی با استفاده از کمپرس سرد درمان می شود و به کاهش درد و تورم کمک می کند. اگر این ضربه تورم، درد یا اختلال در بینایی قابل توجهی ایجاد کرد، بلافاصله به متخصص بینایی مراجعه کنید.
برای درمان خراش چشم باید فورا به متخصص چشم مراجعه کنید تا به درستی آن را مورد ارزیابی قرار دهد. ناراحتی جزئی چشم به خودی خود بهبود می یابد، اما تشخیص شدت آن دشوار است و می تواند منجر به مسئله ی جدی تر شود.
چشم را با محلول نمکی استریل شستشو دهید و پلک بزنید تا کمی تسکین یابد.
از مالیدن چشم اجتناب کنید زیرا باعث آسیب بدتر می شود.
اگر چشم خراشیده به نور حساس است چشم را ببندید یا از عینک آفتابی استفاده کنید.
سوختگی شیمیایی می تواند در اثر پاشیدن مستقیم ماده شیمیایی یا مالش ناخواسته چشم و انتقال ماده شیمیایی از دست به چشم ایجاد شود. اسیدها به راحتی قابل شستشو هستند بنابراین ابتدا باید چشم را با محلول استریل چشم به مدت 15 دقیقه شست و شو دهید و بلافاصله به چشم پزشک مراجعه کنید. هزاران ماده شیمیایی در محل کار استفاده می شود که ارزیابی و درمان مناسب آن نیاز به آگاهی از نوع ماده شیمیایی دارد.
التهاب عنبیه یک بیماری جدی است و در اثر تماس با کره چشم یا ضربه ایجاد می شود و نیاز به ارزیابی و درمان فوری دارد. برای کاهش آسیب دائمی به چشم و در نتیجه کاهش بینایی، انجام اقدامات فوری لازم است.
خونریزی چشم به عنوان خونریزی زیر ملتحمه شناخته می شود و در اثر آسیب دیدگی یا ضربه به چشم ایجاد می شود. خونریزی ممکن است به قسمت کوچکی از چشم محدود شود یا در کل چشم گسترش یابد و صدمه ای کاملاً چشمگیر ایجاد کند. این وضعیت به طور معمول بدون درد است و هیچ خطر یا آسیب جدی یا از دست دادن بینایی ایجاد نمی کند. به طور معمول هیچ درمانی لازم نیست، اما مراجعه به متخصص بینایی برای اطمینان از عدم وجود مسئله توصیه می شود. در طول چند هفته چشم باید بهبود یابد و به حالت طبیعی بر گردد.
چشم آسیب دیده را با یک پد تمیز یا پانسمان بپوشانید. اگر جسم خارجی بزرگی در چشم قرار گرفته است ، سعی نکنید آن را خارج کنید ، بلکه برای جلوگیری از فشار، پد را در اطراف کاسه چشم قرار دهید و به بیمار توصیه کنید که چشم آسیب دیده را بسته نگه دارد.
