اعتیاد به مواد مخدر یکی از مسائل بسیار نگران کننده است که والدین با آن مواجه هستند. این معضل اجتماعی، تهدیدی جدی برای سلامت و آینده نسل جوان به شمار می آید. با این حال، والدین با اتخاذ رویکردهای تربیتی مناسب و توجه به برخی نکات رفتاری، می توانند نقش مؤثری در پیشگیری از اعتیاد فرزندان خود ایفا کنند. اتخاذ راهبردهای آموزشی و حمایتی، تقویت ارتباط عاطفی و ایجاد محیطی امن و سالم در خانواده، از جمله راهکارهای مؤثر در این زمینه به شمار می روند. با به کارگیری این راهبردها، والدین می توانند از گرفتار شدن فرزندان خود در دام اعتیاد جلوگیری نموده و آینده ای روشن را برای آنان رقم زنند.
نوجوانان و جوانان به عنوان گروه های در معرض خطر در برابر پدیده اعتیاد بیش از سایر گروه ها آسیب پذیر هستند. با توجه به اینکه کشور ما از آمار بالای جمعیت جوان برخوردار است، توجه جدی متولیان امور و والدین نسبت به پیشگیری از آسیب های اجتماعی از جمله اعتیاد ضروری می باشد. این امر مهم است زیرا نوجوان و جوان در خانواده حضور دارند و ارتباط آنها با اعضای خانواده مستمر است. همچنین نقش آنها به عنوان الگو و راهنما غیر قابل انکار است.
خانواده ها در تربیت و هدایت جوانان نقش اساسی دارند و در این میان اگر بین خانواده ها و جوانان فاصله و یا مشکلی وجود داشته باشد آن گاه امکان انحراف افزایش می یابد.تحقیقات متعدد بیانگر آن است که نوع رابطه وادلین با فرزندانشان در جلوگیری از کشیده شدن به ورطه سیاه اعتیاد بسیار جدی است. یعنی در خانواده هایی که کانونی گرم وجود داشته است کمتر انحرافات اخلاقی و گرایش به اعتیاد دیده شده است و در عوض در خانواده ها ای که نتوانسته اند با فرزندان خود رابطه عاطفی منطقی و سالمی بر قرار کنند آمار اعتیاد و سایر آسیب ها به مراتب بیشتر است.
در این مطلب توصیه هایی به والدین عزیز می کنیم که در پبشگیری از گرایش اعتیاد فرزندانشان به مواد مخدر موثر است.
توصیه های پیشگیرانه به والدین در مورد اعتیاد :
* درباره مواد اعتیاد آور (علل و عوامل موثر در مصرف مواد، خطرات، عوارض و علائم آن) اطلاعات کافی کسب کنید.
* مهارتهای تربیتی خود را افزایش دهید.
* فضایی ایجاد کنید که فرزندانتان در آن احساس آرامش کنند.
* شرایطی ایجاد کنید که فرزندتان شما را محرم اسرار خود بدانند.
*عقاید خود را به زور به آنها تحمیل نکنید.
* به نحوه خرج کردن پول توسط فرزندانتان اهمیت بدهید.
* سعی کنید حتی آهنگ صدایتان ملایم و دوستانه باشد.
* آنان را بیش از اندازه و به طور اغراق آمیز از مواد مخدر و اعتیاد نترسانید.
*موانع را بردارید. به فرزندانتان انگیزه داده و از آنها حمایت کنید.
* الگوی مناسبی برای فرزندان خود باشید و هرگز برخلاف گفته خود عمل نکنید.
* مواضع خود را برابر سیگار، موادمخدر و الکل مشخص کرده، صریحاً آن را به زبان بیاورید.
* به صحبت های فرزندانتان خوب گوش کنید. با لبخند، تکان دادن سر و استفاده از جملات مثبت نظیر «چقدر جالب»، «من این را نمی دانستم» و... آنها را به گفتن بیشتر تشویق کنید.
* از فرزندانتان انتظار نداشته باشید آرزوهای برآورد نشده شما را تحقق بخشند.
* از قبل، خود را برای پاسخگویی به سوالات کنجکاوانه فرزندانتان آماده کنید. ممکن است روزی از شما بپرسند که آیا تاکنون مواد مخدر مصرف کرده اید؟ این فرصت خوبی است که علت عدم مصرف خود را به زبان سال های جوانی به آنها منتقل کنید، یا اگر احیاناً قبلاً مصرف کرده اید علت گرایش خود به مواد مخدر و سپس کنار گذاشتن آن را به ایشان بگویید و اینکه حالا چرا می خواهید ایشان اشتباه شما را تکرار نکنند. به یاد داشته باشید که نباید مسائل را بیش از اندازه تشریح کنید مبادا کنجکاوی آنها برانگیخته شود.
* با تقویت قدرت اعتماد به نفس، تصمیم گیری و از بین بردن افسردگی و کم رویی فرزندان، آنها را در برابر شرایط آسیب زا و گرایش به سمت مواد مخدر مقاوم سازید.
* راه مقاومت و پایداری در برابر فشار همسالان را در خصوص مصرف موادمخدر به فرزندانتان بیاموزید تا از «نه» گفتن به آنها نهراسند.
*نظم و قانون مناسب و سازنده مشخصی در خانواده برقرار سازید و برای سرپیچی از آن تنبیهات مناسبی در نظر بگیرید و قاطعانه آن را به مرحله اجرا درآورید.
* وقت بیشتری را با فرزندانتان صرف کنید. با آنان به رستوران، پارک، کوه، سینما و... بروید. به اتفاق آنان به موسیقی گوش دهید و از همه مهم تر به آنان ابراز عشق کنید و بگویید که دوستشان دارید.
* سعی کنید در ساعات غذا خوردن همه اعضای خانواده را دور هم جمع کنید.
* فرزندان خود را قبل از رسیدن به سنین بحرانی نسبت به مضرات و عواقب ویرانگر مصرف موادمخدر آگاه سازید.
* از چگونگی دوستیابی و معاشرت فرزندان خود با دیگران آگاه باشید. با والدین دوستانشان ارتباط برقرار کنید. در صورتی که به منزل دوستشان رفتند حتماً از حضور والدین ایشان در منزل مطمئن شوید و به حضور سایر اعضای خانواده اکتفا نکنید.
* برای اوقات فراغت آنان برنامه ریزی کنید. همواره آنان را به مطالعه، ورزش و تفریحات سالم ترغیب کنید و زمینه این امور را برایشان فراهم کنید.
* اگر خود شما انسان تک بعدی هستید و تمام عمرتان را فقط کار کرده اید یا درس خوانده اید , فرزندتان را از همان دوران کودکی تشویق کنید تا به ابعاد مختلف زندگی خود بپردازند . زیرا انسان های تک بعدی دیدشان تونلی و تنها معطوف به بعد یا ابعاد محدودی از زندگی است .
* پیش از آنکه فرزندان نسبت به موضوعاتی نظیر مواد مخدر , رابطه با جنس مخالف و … حساس و کنجکاو شوند درباره این موضوعات با آنها صحبت و گفت و گو کنید . زیرا قاعده کلی این است که وقتی فرزند ما نسبت به پدیده ای حساس و کنجکاو شد یا کششی نسبت به آن پیدا کرد دیگر منتظر ما نخواهد ماند.
